Các nguyên tắc chung phải đảm bảo
HĐND Tp.Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 21/2025 quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê trên địa bàn thành phố Hà Nội (Thực hiện điểm a khoản 3 Điều 32 Luật Thủ đô).
Ông Nguyễn Quốc Tuấn - Trưởng văn phòng luật sư Tuấn Lan (đoàn Luật sư Tp.Hà Nội) đánh giá, Luật Thủ đô sửa đổi là một "đặc quyền" để Hà Nội thực thi, triển khai, tháo gỡ những vướng mắc còn tồn tại do sự chồng chéo với luật khác.
"Rất đáng chú ý, quy định cho phép xây dựng trên khu vực bãi sông, bãi nổi, điều này giúp phát huy hiệu quả khai thác quỹ đất ven sông, trong khi vẫn đảm bảo tuân thủ, hiệu quả việc trị thủy các dòng sông. Điều này giúp nhiều hộ gia đình không còn phải xây dựng "chui", trái phép", ông Tuấn nêu.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn - Trưởng văn phòng luật sư Tuấn Lan đánh giá cao những đột phá của Luật Thủ đô.
Về nguyên tắc, theo Điều 4 Nghị quyết, việc sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm phải đáp ứng các điều kiện theo quy định.
Cụ thể, phải phù hợp với quy hoạch phòng, chống lũ của tuyến sông có đê, quy hoạch đê điều, quy hoạch Thủ đô, quy hoạch chung Thủ đô, quy hoạch khác liên quan; tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ đê điều, thủy lợi, phòng chống thiên tai, đất đai, xây dựng và pháp luật khác liên quan;
Bên cạnh đó, việc khai thác phải phù hợp với đặc điểm địa hình, thổ nhưỡng, môi trường, khí tượng thủy văn; phải có phương án chủ động và chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ; không làm tăng rủi ro thiên tai, bảo vệ môi trường, nguồn nước.
Nghị quyết hướng dẫn thi hành Luật Thủ đô đã nêu quy định chi tiết về nguyên tắc, phương thức sử dụng đất nông nghiệp ven sông.
Trường hợp đang quản lý, sử dụng đất hợp pháp hoặc được cơ quan có thẩm quyền cho phép sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Quá trình sử dụng đất hạn chế ảnh hưởng đến bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, đa dạng sinh học, cảnh quan, môi trường. Công trình xây dựng, lắp dựng chỉ được tồn tại có thời hạn và phải sử dụng đúng mục đích; tuyệt đối không được sử dụng vào mục đích để ở hay chứa hóa chất độc hại.
Hình thức sử dụng, sản xuất nông nghiệp trên bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê phải ưu tiên các loại cây trồng chịu úng tốt và phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của khu vực; được sử dụng một phần diện tích đất để xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
Quy định về xây dựng công trình
Điều kiện được sử dụng một phần diện tích đất để xây dựng, lắp dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải có diện tích từ 1.000m2 trở lên (bao gồm một thửa đất hoặc nhiều thửa đất liền kề của cùng một người sử dụng đất).
Vị trí xây dựng, lắp dựng công trình nằm ngoài phạm vi bảo vệ đê điều, thủy lợi, không thuộc khu vực sạt lở hoặc có nguy cơ sạt lở nguy hiểm, không thường xuyên chịu ảnh hưởng ngập, lụt do lũ trên sông, cao độ tự nhiên tương đương mực nước lũ báo động I tại khu vực trở lên.
Người sử dụng đất phải cam kết không san lấp, tôn cao bãi sông hiện có; tự tháo dỡ công trình, không được bồi thường công trình khi hết thời gian tồn tại hoặc khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi.
Trong đó, cụ thể diện tích công trình xây dựng phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp tối đa 10 m² đối với khu đất có quy mô từ 1.000 - 5.000 m2; tối đa 15 m2 đối với khu đất có quy mô từ trên 5.000 - 10.000 m2; tối đa 20 m² đối với khu đất có quy mô trên 10.000 m2 trở lên.
Hình thức công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp chỉ được xây dựng, lắp dựng 1 tầng, chiều cao không quá 4m, không có tầng hầm; kết cấu công trình bán kiên cố, dễ tháo dỡ, mái lợp vật liệu nhẹ.
Được lắp dựng công trình dạng nhà màng, nhà lưới, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, tháo lắp dễ dàng (cột tre, gỗ, thép) nhưng không xây dựng tường bao, tường rào, không lợp mái, không san lấp, tôn cao bãi sông hiện trạng.
Với hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm thì tổ chức, cá nhân phải tuân thủ quy định về sử dụng đất kết hợp đa mục đích theo quy định của pháp luật về đất đai;
Được sử dụng một phần diện tích đất để xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm và các công trình hạ tầng kỹ thuật khác nhưng phải tuân thủ nguyên tắc chung nêu trên (Điều 4 Nghị quyết).
Điều kiện được sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm (không bao gồm khu chăn nuôi tập trung, khu trồng cây lâu năm) phải tổng diện tích khu đất từ 10.000 m² trở lên (bao gồm một thửa đất hoặc nhiều thửa đất liền kề của cùng một người sử dụng đất).
Phương án sử dụng đất kết hợp đa mục đích để sản xuất nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm, trong đó bao gồm giải pháp thiết kế xây dựng công trình trên đất được cấp có thẩm quyền chấp thuận.
Thẩm quyền cho phép sử dụng quỹ đất trong Nghị quyết trên thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố quyết định và theo quy định tại khoản 4 Điều 32 Luật Thủ đô, pháp luật về đất đai.
Đối với tổ chức, cá nhân đang sử dụng hợp pháp đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê có nhu cầu xây dựng, lắp dựng công trình để sản xuất nông nghiệp, nông nghiệp sinh thái thì UBND cấp xã xem xét, chấp thuận gia hạn phương án. Trường hợp quỹ đất thuộc địa bàn từ 2 xã, phường trở lên, UBND cấp xã nơi có công trình xem xét, chấp thuận phương án.
