Tên lửa diệt hạm Atmaca (Chim ưng) của Thổ Nhĩ Kỳ là một phần trong chiến lược đẩy mạnh phát triển các hệ thống nội địa, giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.
Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục kế hoạch mở rộng và hiện đại hóa quân đội với tốc độ chóng mặt, trong bối cảnh các cường quốc khác đang kiệt quệ vì những cuộc chiến tranh kéo dài không ngừng. Thực tế, Thổ Nhĩ Kỳ là một trong số ít cường quốc trong 20 năm qua tránh được các cuộc chiến quy mô lớn.
Nhờ vậy, nước này có nền tảng kinh tế và công nghệ vững chắc, đủ khả năng mở rộng quân đội một cách mạnh mẽ.
Theo Cem Devrim Yaylali của Defense News, Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ đã "tiến hành một cuộc thử nghiệm thành công biến thể phóng từ tàu ngầm của tên lửa Atmaca". Vụ thử diễn ra vào ngày 12/3, khi tên lửa được phóng từ tàu ngầm TCG Preveze ngoài khơi Mersin trên biển Địa Trung Hải.
Tên lửa này được "bọc trong một khoang chống nước có gắn chân vịt, phù hợp với ống phóng ngư lôi 533 mm của tàu ngầm".
Tên lửa Atmaca có tầm bắn lên tới 220 km, đầu đạn nổ mạnh phân mảnh nặng 250 kg. (Ảnh: Topwar)
Bối cảnh chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ
Thổ Nhĩ Kỳ là cường quốc mới nhất đầu tư vào năng lực tên lửa diệt hạm tiên tiến. Trong thập kỷ qua, Trung Quốc, Nga, Iran đều đã phát triển đáng kể các loại vũ khí tương tự.
Trong những năm qua, Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển học thuyết "Tổ quốc xanh", nhấn mạnh sự thống trị trên biển Aegean, Biển Đen và đông Địa Trung Hải.
Một yếu tố quan trọng trong học thuyết này là đảm bảo khả năng tự chủ về quân sự. Thổ Nhĩ Kỳ nhận ra giới hạn của tư cách thành viên NATO vào năm 2013, khi chính quyền Obama từ chối bán cho nước này hệ thống phòng không Patriot. Kể từ đó, Ankara đã đẩy nhanh việc phát triển các hệ thống phòng thủ nội địa thay vì phụ thuộc vào vũ khí nước ngoài.
Hệ thống Atmaca
Tên lửa hành trình diệt hạm Atmaca do Công ty quốc phòng Roketsan của Thổ Nhĩ Kỳ chế tạo. Đây là một phần trong chiến lược của chính phủ nhằm giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Atmaca được thiết kế để thay thế tên lửa diệt hạm Boeing RGM-84 Harpoon đã lỗi thời.
Atmaca là loại tên lửa bay ở tốc độ cận âm, có khả năng bay sát mặt biển, dẫn đường chính xác, hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết. Việc phát triển nó bắt đầu vào năm 2009 theo hợp đồng với Cục Công nghiệp Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ (nay là Ban Quản lý Công nghiệp Quốc phòng - SSB). Công việc chế tạo chính thức được khởi động vào tháng 9/2012, dựa trên nghiên cứu trước đó của Trung tâm Nghiên cứu Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ.
Tên lửa Atmaca có tầm bắn chính thức khoảng 220 km nhưng một số thử nghiệm cho thấy tầm bắn có thể đạt tới 250 km, tùy theo cấu hình. Đầu đạn nổ mạnh phân mảnh nặng 250 kg có khả năng gây sát thương nghiêm trọng cho tàu chiến đối phương.
Atmaca dựa vào quỹ đạo bay thấp để tránh bị phát hiện, thay vì tốc độ cao. Khi được phóng đi, Atmaca thực hiện các thao tác "bay sát biển", duy trì độ cao chỉ khoảng 1-3 m trên mặt nước ở giai đoạn cuối.
Về hệ thống dẫn đường, Atmaca sử dụng kết hợp giữa hệ thống định vị toàn cầu (GPS) và hệ thống dẫn đường quán tính (INS), cùng với cao kế radar và cao kế khí áp để định hướng chính xác. Khi đến gần mục tiêu, Atmaca kích hoạt radar chủ động để định vị mục tiêu với độ chính xác cao. Ngoài ra, một liên kết dữ liệu cho phép cập nhật mục tiêu theo thời gian thực, hủy nhiệm vụ hoặc tấn công lại trong khi bay.
Ban đầu, Atmaca dự kiến sử dụng động cơ phản lực TR-40 của Pháp. Tuy nhiên, kể từ năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ đã chuyển sang dùng động cơ phản lực KTJ-3200 do Kale Ar-Ge sản xuất trong nước, giúp tăng cường khả năng tự chủ quốc phòng.
Atmaca dựa vào quỹ đạo bay thấp để tránh bị phát hiện, thay vì tốc độ cao. (Ảnh: Roketsan)
Hệ thống tên lửa diệt hạm "cây nhà lá vườn"
Phiên bản phóng từ tàu ngầm của Atmaca gia nhập dòng vũ khí gồm biến thể phóng từ tàu chiến và phiên bản mặt đất, từng được thử nghiệm vào tháng 8 năm ngoái. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch xuất khẩu Atmaca.
Tất nhiên, Atmaca cũng có những nhược điểm. Điểm yếu lớn nhất là tốc độ cận âm. Do tốc độ không quá nhanh, Atmaca có thể bị hệ thống vũ khí phòng thủ tầm gần (CIWS) tiêu diệt trước khi chạm mục tiêu.
Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được những bước tiến đáng kể để trở thành một cường quốc khu vực. Việc phát triển thành công tên lửa hành trình diệt hạm Atmaca chỉ là một trong nhiều minh chứng cho thực tế này.
Thế Hải (Theo National Interest)
