Thanh tra Chính phủ mới ban hành Văn bản số 276 kết luận thanh tra về việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Cuộc thanh tra được thực hiện theo Quyết định số 605 của Thủ tướng Chính phủ gồm 67 tổ chức phát hành thuộc nhiều loại hình khác nhau.
Trong kết luận này, Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ việc phát hành trái phiếu của 18 tổ chức phát hành thuộc hệ sinh thái Novaland bao gồm: CTCP Tập đoàn Đầu tư địa ốc No Va (Tập đoàn Novaland), CTCP Đầu tư Địa ốc NoVa, Công ty TNHH No Va Thảo Điền, Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Nova Saigon Royal, Công ty TNHH Nova Lucky Palace, CTCP Cao ốc Phương Đông, Công ty TNHH Bất động sản Gia Đức, Công ty TNHH Bất động sản Gia Phú, CTCP Kinh doanh bất động sản Thái Bình, CTCP Phát triển Đất Việt, Công ty TNHH Thành phố Aqua, Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Long Hưng Phát, CTCP Đầu tư và Phát triển bất động sản Thuận Phát, CTCP Dịch vụ Đầu tư Lucky House, CTCP Đầu tư Phát triển Địa ốc Vạn Phát, CTCP Nova Final Solution, Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Unity, Công ty TNHH Bất động sản Đà Lạt Valley.
Loạt vi phạm về trái phiếu tại 18 công ty thuộc nhóm Novaland
Theo kết quả tổng hợp từ hồ sơ và báo cáo của 18 tổ chức phát hành nêu trên, từ ngày 1/1/2015 đến 30/6/2023, nhóm doanh nghiệp đã phát hành 131 mã trái phiếu riêng lẻ, đều là trái phiếu có tài sản bảo đảm, không chuyển đổi và không kèm chứng quyền, với tổng giá trị 67.105 tỷ đồng.
Tính đến 30/6/2023, tại 18 tổ chức phát hành còn 59 mã TPDN đang lưu hành với tổng giá trị 34.835 tỷ đồng, trong đó có 2 tổ chức phát hành là CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va và CTCP Nova Final Solution có nợ quá hạn đối với cả gốc và lãi trái phiếu lần lượt là 4.817 tỷ đồng và 546,1 tỷ đồng. Bên cạnh đó, có 4 tổ chức phát hành có nợ quá hạn đối với lãi trái phiếu, tổng số tiền nợ gốc, lãi quá hạn là 5.528,2 tỷ đồng (trong đó nợ gốc là 4.508 tỷ đồng và nợ lãi 1.020 tỷ đồng).
Tập đoàn Novaland cùng 3 công ty thành viên khác là Công ty Unity, Công ty Aqua, Công ty Lucky House đã có những vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
Kết luận thanh tra cũng nêu rõ, riêng tại Tập đoàn Novaland, đơn vị này đã phát hành và sử dụng 1.500 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp với mục đích tăng vốn vào công ty con là Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng (Công ty Khải Hưng).
Sau đó Công ty Khải Hưng sử dụng để nhận chuyển nhượng 99,9% vốn (khoảng 1.843 tỷ đồng) vốn điều lệ thuộc sở hữu của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim.
Để sở hữu tỉ lệ 99,99% phần vốn góp tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim, ngày 23/6/2020 bà Khoa đã nhận chuyển nhượng phần vốn góp của CTCP Đầu tư và Phát triển bất động sản Bình An 269,9 tỷ đồng tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim và góp thêm 1.574 tỷ đồng (toàn bộ số tiền để nhận chuyển nhượng và góp thêm, bà Khoa được CTCP Kinh doanh Nhà Nova chuyển).
Trong cùng ngày, Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim chuyển đi 1.506,2 tỷ đồng cho các công ty và cá nhân trung gian khác nhau để chuyển cho CTCP Kinh doanh Nhà Nova. "Qua đó cho thấy, phần góp vốn của bà Khoa tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim không tồn tại trong thực tế do phần lớn đã được chuyển đi trong cùng ngày", Thanh tra Chính phủ chỉ ra.
Hơn nữa, sau khi Tập đoàn Novaland chuyển 1.500 tỷ đồng từ nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp cho Công ty Khải Hưng (từ 3/7/2020 đến 17/7/2020), tiền được chuyển qua nhiều công ty trung gian. Cuối cùng đích đến lại là CTCP Kinh doanh Nhà Nova sử dụng.
Thanh tra Chính phủ kết luận, Tập đoàn Novaland cùng 3 công ty thành viên khác là Công ty Unity, Công ty Aqua, Công ty Lucky House đã có những vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Sau khi nhận được tiền từ nguồn trái phiếu, các cá nhân đã chuyển cho CTCP Kinh doanh Nhà Nova để sử dụng với tổng số khoảng 7.084 tỷ đồng.
Do phạm vi cuộc thanh tra mà Thanh tra Chính phủ không kiểm tra, xác minh, làm rõ bản chất tất cả các giao dịch trung gia, tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ cho rằng phương thức của Tập đoàn Novaland và 3 công ty thành viên trong việc sử dụng tiền trái phiếu có tính chất giống nhau.
Các công ty này có dấu hiệu phối hợp với các cá nhân và các pháp nhân để hình thành vốn điều lệ của các cá nhân tại pháp nhân; sử dụng tiền TPDN để nhận chuyển nhượng vốn điều lệ, chuyển tiền TPDN cho các cá nhân sau đó chuyển cho Công ty Kinh doanh Nhà Nova sử dụng.
4 công ty liên quan Novaland nợ 4.555 tỷ đồng tiền trái phiếu
Kết luận thanh tra cũng làm rõ số liệu của 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland.
Theo kết luận, giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023, 20 tổ chức trên đã phát hành 45 mã TPDN riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỷ đồng.
Tính đến 30/6/2023 còn 12 tổ chức phát hành 23 mã TPDN đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỷ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỷ đồng.
Qua kiểm tra việc sử dụng nguồn tiền, có 4/20 tổ chức phát hành liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty Bất động sản GreenWich, CTCP Bất động sản BNP Global, Công ty TNHH Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, CTCP Đầu tư và phát triển Residence.
Cụ thể, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang.
Đến hết tháng 6/2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỷ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỷ đồng nhưng Công ty GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra (5/2024) còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ, nhà đầu tư trong đó có Sharda Holdings Limited là nhà đầu tư nước ngoài.
Nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland phát hành các lô trái phiếu doanh nghiệp với nhiều vi phạm trong giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Tại Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỷ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh Dự án Khu phức hợp du lịch sinh thái Mũi Yến.
Đến hết tháng 6/2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn 2.094 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỷ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ nhưng không được chấp thuận.
Sau đó đến ngày 12/4/2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỷ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.
Công ty Cát Liên Hoa đã phát hành 986 tỷ đồng TPDN, song chậm thanh toán gốc , lãi trái phiếu.
Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty Kinh doanh Nhà Nova tại Dự án Nova World Phan Thiết.
Tuy nhiên, kết luận thanh tra chỉ rõ, đây chỉ là thỏa thuận đặt cọc được thiết lập để Công ty Kinh doanh Nhà Nova sử dụng tiền TPDN với giá trị lớn trong thời gian dài.
Bên cạnh đó, Công ty Residence không cung cấp được các tài liệu, hồ sơ và căn cứ chứng minh việc thực hiện trách nhiệm của tổ chức phát hành trong việc quản lý vốn từ phát hành trái phiếu theo đúng phương án phát hành trái phiếu đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Do vi phạm cuộc thanh tra, tính chất, mức độ phức tạp, hành vi, thủ đoạn vi phạm trong các giao dịch có thể gây hậu quả và rủi ro lớn cho các nhà đầu tư và cho xã hội, Thanh tra Chính phủ đã chuyển thông tin vụ việc cho Bộ Công an, xem xét và xử lý theo quy định pháp luật đối với 4 tổ chức phát hành trên và CTCP Kinh doanh Nhà Nova.
Novaland phản hồi gì?
Sau những chỉ điểm của Thanh tra Chính phủ, Novaland cho biết đây là các gói trái phiếu phát hành từ 1/2/2015 đến 30/6/2023, với tổng dư nợ 34.878 tỷ đồng tại thời điểm 30/06/2023.
Sau tái cấu trúc trong năm 2024-2025, phần lớn đã được tất toán toàn bộ nợ gốc và lãi, chỉ còn một số gói tồn dư. Tính đến 30/9/2025, tổng dư nợ còn 19.559 tỷ đồng, tương đương Novaland đã tất toán 15.319 tỷ đồng, gần 44% tổng dư nợ tại 30/6/2023.
Về 24 gói trái phiếu mà Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển thông tin sang cơ quan chức năng, Novaland đã thanh toán và tất toán 15 gói với tổng giá trị 7.000 tỷ đồng, gia hạn 1 gói 250 tỷ đồng, duy trì thanh toán đúng hạn 7 gói khác và tiến hành thanh toán phần gói trái phiếu quá hạn còn lại từ 1.000 tỷ xuống 833 tỷ đồng, tiếp tục xử lý bằng nhiều giải pháp đồng thuận với trái chủ.
Về công bố thông tin, Novaland cho biết luôn nỗ lực tuân thủ pháp luật. Một số thiếu sót trong giai đoạn giãn cách xã hội do Covid-19 là khách quan, không trọng yếu, và đã được khắc phục kịp thời để đảm bảo quyền lợi trái chủ.
Về quản lý và sử dụng vốn, Novaland khẳng định đã sử dụng đúng mục đích theo phương án phát hành được phê duyệt, chuyển giao vốn cho bên nhận đúng quy định và duy trì đối chiếu công nợ định kỳ.
Đối với các giao dịch vốn góp mà Thanh tra Chính phủ nêu, Novaland cho biết bên bán đã cam kết tính hợp pháp của phần vốn góp chuyển nhượng.
Novaland nhấn mạnh tinh thần thiện chí, cầu thị, ghi nhận những thiếu sót trong Kết luận Thanh tra, chủ động hợp tác minh bạch cùng cơ quan chức năng để làm rõ các điểm chưa sáng tỏ, đồng thời triển khai các giải pháp khắc phục nhằm đảm bảo quyền lợi của các trái chủ.
Tập đoàn cũng nêu rõ thị trường bất động sản gặp khó khăn, đặc biệt do Covid-19, là một trong những nguyên nhân của các thiếu sót, nhưng từ cuối 2022 đến nay, Novaland đã thực hiện nhiều giải pháp thiết thực để đáp ứng nghĩa vụ đến hạn.
