Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2025-2026, thí sinh phải thực hiện 3 môn thi, bài thi, gồm: Toán, Ngữ văn và 1 môn thi hoặc bài thi thứ 3 do Sở GD&ĐT lựa chọn. Đến thời điểm hiện tại, các tỉnh/thành phố trên cả nước đã công bố hình thức và môn thi, hầu hết các địa phương đều chọn môn tiếng Anh.
Là bộ môn có vai trò đặc biệt, giúp học sinh tiếp cận với thế giới, cần thiết trong quá trình trở thành công dân toàn cầu của các em. Mặc dù vậy, thi môn tiếng Anh vẫn là hạn chế của nhiều học sinh.
Toán - Ngữ văn không thể "bù đắp"
Là một trong những địa phương có điểm thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh thấp nhất cả nước, năm học này Hòa Bình vẫn quyết định tiếp tục chọn môn học này làm môn thi thứ 3 vào lớp 10 THPT.
Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Xa Kỳ Nam – Hiệu trưởng Tiểu học, THCS Trung Thành, Đà Bắc, Hòa Bình cho biết: "Thực tế hiện nay vai trò của tiếng Anh là không thể phụ nhận, thậm chí định hướng của ngành giáo dục là biến đây sẽ trở thành ngôn ngữ thứ hai. Nhưng cũng không thể phủ nhận ngoại ngữ vẫn là một môn học khó tiếp cận với học sinh vùng núi, đặc biệt là các em dân tộc thiểu số".
Theo ông Xa Kỳ Nam kỳ thi vào lớp 10 THPT tới học sinh sẽ phải thi môn tiếng Anh, lo lắng là chắc chắn, nhưng nhà trường cũng chỉ cố gắng hết sức ôn tập cho các em.
"Những năm trước điểm thi trung bình môn tiếng Anh của trường chúng tôi chỉ khoảng 3 điểm. Nhưng do quy chế cũ điểm Toán và Ngữ văn nhân đôi nên có thể "bù đắp" cho ngoại ngữ. Tuy nhiên, năm học này điểm 3 môn đều là hệ số 1, khiến học sinh sẽ phải rất cố gắng, nỗ lực mới có kết quả tốt", ông Xa Kỳ Nam cho hay.
Tiếng Anh vẫn là môn học khó tiếp cận với học sinh vùng sâu, vùng xa (Ảnh: Hữu Thắng).
Để đáp ứng nhu cầu học tập tại đây, Trường THPT Yên Hoà, Đà Bắc, Hòa Bình là trường cấp 3 duy nhất phục vụ học tập cấp THPT cho khoảng 4 thị xã lân cận. Không có trường tư, học sinh vẫn có nguyện vọng theo học cấp THPT, vì vậy thầy Xa Kỳ Nam cho biết những năm trước, điểm chuẩn của ngôi trường này sẽ điều chỉnh cho phù hợp với nguyện vọng các em. Nhưng với sự lựa chọn môn thi và thay đổi cách tính điểm như năm nay cũng đặt ra thách thức không nhỏ với học sinh.
Hiện nhà trường vẫn tổ chức ôn tập một buổi/tuần miễn phí để bổ sung kiến thức cho học sinh, bởi thầy cô trên lớp là nơi duy nhất để được truyền tải kiến thức khi không có điều kiện học thêm bên ngoài.
Thiếu giáo viên Tiếng Anh từ cấp tiểu học
Cùng chung lo lắng, ông Trần Văn Chiến - Hiệu trưởng Trường PTDTBT TH&THCS Nà Khoang, Sốp Cộp, Sơn La bày tỏ rất khó để các em học sinh đạt điểm cao môn tiếng Anh trong kỳ thi vào lớp 10 bởi còn rất nhiều hạn chế khi học tập môn học này.
"Chúng tôi thiếu giáo viên tiếng Anh ngay từ ở cấp tiểu học, cùng với đó là không có đủ cơ sở vật chất, phòng học đạt chuẩn để các em có thể nghe và học phát âm. Vì vậy thi ngoại ngữ chắc chắn sẽ không phải lợi thế cho học sinh vùng sâu, vùng xa", ông Chiến thông tin.
Vị hiệu trưởng cho biết trước mắt nhà trường vẫn tập trung dạy hết chương trình lớp 9, sau khi hoàn thành kiểm tra cuối kỳ 2 sẽ đẩy mạnh ôn tập cho học sinh để các em sẽ có bài thi tốt nhất trong khả năng của mình.
Để các em không quá bỡ ngỡ cho kỳ thi đầu tiên vào lớp 10 của Chương trình GDPT mới, Hà Giang là một trong 2 địa phương lựa chọn Lịch sử - Địa lý là môn thi thứ 3 để tuyển sinh đầu cấp.
Ông Bùi Quang Trí - Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang
Về lý do chọn môn tích hợp Khoa học xã hội thay vì môn tiếng Anh, trao đổi với Người Đưa Tin, ông Bùi Quang Trí - Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang cho biết: "Học sinh trên địa bàn tỉnh tiếp cận Tiếng Anh muộn hơn nhiều địa phương khác, chúng tôi còn thiếu giáo viên Tiếng Anh ở nhiều cơ sở giáo dục và chất lượng dạy và học chưa đồng đều giữa các vùng, vì vậy Tiếng Anh chưa phải thế mạnh của học sinh Hà Giang để lựa chọn thi".
Ngược lại, theo Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang, môn Lịch sử - Địa lý là môn học quan trọng ở cấp THCS, đồng thời, là môn học nền tảng, bắt buộc ở cấp THPT.
"Theo thống kê, mỗi năm học Hà Giang có trên 2/3 học sinh đăng ký học tổ hợp Khoa học xã hội khi tuyển sinh vào lớp 10. Đây cũng là môn học có số lượng giáo viên đầy đủ, điều này sẽ hỗ trợ học sinh ôn tập, tự tin tham dự kỳ thi, căn cứ tình hình thực tiễn như vậy chúng tôi quyết định chọn mônLịch sử - Địa lý", ông Bùi Quang Trí cho hay.
Tuy nhiên, do quy đinh của Thông tư 30, bảo đảm không chọn cùng một môn thi thứ ba quá 3 năm liên tiếp để tránh tình trạng học sinh học tủ, học lệch, những năm tiếp theo, Sở GD&ĐT Hà Giang sẽ căn cứ vào tình hình thực tiễn để lựa chọn môn thi phù hợp.
Hiện tại, địa phương này vẫn tập trung hoàn thành nội dung chương trình học, song song với đó là xây dựng các kế hoạch ôn tập cho học sinh để các em sẵn sàng bước vào kỳ tuyển sinh mới.
Nhấn mạnh không chủ quan, lơ là các môn học sau khi công bố môn thi thứ 3, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học đánh giá: "Cho dù môn thi thứ 3 là gì, thì môn đó cũng không phải là một "ốc đảo". Với việc xây dựng đề thi hướng đến đánh giá năng lực, khả năng xử lý tình huống ngoài cuộc sống, nên chắc chắn nội dung thi sẽ không gói gọn trong kiến thức của một môn cụ thể, mà liên kiến thức với các môn học khác".
Theo ông Thành nội dung thi tuyển sinh vào lớp 10 sẽ nằm trong chương trình THCS, chủ yếu là lớp 9, nhưng nếu học sinh chỉ chăm chăm ôn các môn đi thi chắc chắn sẽ không đạt điểm cao.
