Thứ trưởng Bộ GTVT nói về bài học từ dự án Cát Linh - Hà Đông

Chiều ngày 4/11, Bộ GTVT và Tp. Hà Nội phối hợp tổ chức họp báo cung cấp thông tin, kế hoạch bàn giao, khai thác vận hành giai đoạn đầu tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông. 

Chủ trì buổi họp báo có Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông, Phó Chủ tịch UBND Tp. Hà Nội Dương Đức Tuấn. Ngoài ra còn có sự tham dự của đại diện các đơn vị thuộc Bộ GTVT, Sở GTVT Hà Nội, Tổng thầu EPC, Công ty TNHH MTV Metro Hà Nội, đơn vị tư vấn, các chuyên gia thuộc Hội đồng kiểm tra nhà nước. 

Phát biểu báo cáo tóm tắt về dự án, ông Vũ Hồng Phương, Giám đốc Ban quản lý dự án Đường sắt (Bộ GTVT) cho biết: "Việc đưa Dự án vào vận hành khai thác có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thay đổi thói quen tham gia giao thông công cộng, giảm ùn tắc, tiết kiệm thời gian lưu thông cho người dân, giúp hạn chế phương tiện cá nhân, và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, để có thể phát huy hiệu quả tối đa của Dự án cần phải có sự kết nối đồng bộ giữa các loại hình giao thông khác cũng như sớm hoàn thiện hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị theo quy hoạch phát triển giao thông đã được thông qua". 

Chuẩn bị cho công tác vận hành dự án giai đoạn đầu

Thông tin tại họp báo, ông Nguyễn Hồng Trường, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV đường sắt Hà Nội, đơn vị vận hành dự án, cho biết Metro Hà Nội đã chuẩn bị đủ điều kiện để vận hành ngay dự án sau khi nhận bàn giao.

Ông Trường cũng cho biết theo kế hoạch, ngay sau khi nhận bàn giao đơn vị vận hành khai thác sẽ tiến hành đưa dự án vào khai thác giai đoạn đầu. Thời gian khai thác giai đoạn đầu là 1 năm kể từ khi được bàn giao.

"Trong 1 năm đầu chúng tôi sẽ chia làm 2 giai đoạn, mỗi giai đoạn 6 tháng. Tinh thần là vận hành từ thấp đến cao để phù hợp thông lệ chung và mức độ sử dụng dịch vụ của người dân", ông Trường chia sẻ.

Về kế hoạch chạy tàu cụ thể, ông Trường cho biết trong giai đoạn 1 trong 6 tháng đầu, giờ mở tuyến là 5h30-20h. Một tuần đầu, các đoàn tàu chạy với tần suất 15 phút/chuyến, tuần thứ 2 chạy 10 phút/chuyến. Bên cạnh đó, đơn vị vận hành đã sẵn sàng việc điều chỉnh lịch chạy tàu nếu lượng khách đông hơn dự kiến để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. 

Sau 6 tháng, giờ hoạt động của tàu sẽ tăng lên từ 5h30 đến 22h. Giờ bình thường chạy 10 phút/chuyến, giờ cao điểm là 6 phút/chuyến.

Về công tác đảm bảo an toàn phòng chống dịch trong quá trình vận hành tàu, ông Nguyễn Hồng Trường cũng cho biết: "Sáng nay, Sở GTVT và Sở Y tế Hà Nội đã đi kiểm tra công tác phòng, chống dịch tại Hanoi Metro. Chúng tôi đã chuẩn bị xong các biện pháp. Giai đoạn đầu, chúng tôi cũng chuẩn bị khẩu trang để phát miễn phí trong trường hợp hành khách quên. Tại nhà ga cũng bố trí phòng cách ly tạm thời cho người nghi nhiễm và có biện pháp xử lý ngay theo quy định của CDC Hà Nội". 

"Về công tác giá vé, dự án này có 3 điểm mới so với vận tải bằng xe buýt. Thứ nhất là nguyên tắc đi dài trả tiền dài, đi ngắn trả ngắn không tính đồng hạng. Thứ hai là đối với vé tháng được tính 30 ngày kể từ ngày mua chứ không tính theo mốc cuối tháng. Thứ ba là phát hành cả vé ngày để khuyến khích người dân trong giai đoạn đầu, kết nối du lịch trong lâu dài", ông Phương cho biết về mức giá vé. 

Về công tác thông tin truyền thông, ông Phương khẳng định: "Đây là nhiệm vụ được UBND Tp. Hà Nội giao cho Sở TT&TT chủ trì, Metro Hà Nội sẽ phối hợp triển khai. Vừa qua, chúng tôi vừa xây dựng xong sách hướng dẫn cho hành khách và sẽ cung cấp cho tất cả hành khách ngay từ ngày 6/11".

Về kết nối với xe buýt, ông Trường cho biết có 55 điểm xe buýt với 16 tuyến trên hành lang của tuyến đường sắt(có trợ giá). Phương án kết nối xe buýt và tàu đã được phê duyệt.

"Với thực tế hạ tầng các nhà ga, sẽ đảm bảo không gian, vị trí cho khách gửi xe đạp, xe máy, nhưng không thể có chỗ để gửi ôtô. Trong sách hướng dẫn hành khách mà chúng tôi phát hành đã có thông tin cụ thể về những điểm gửi xe tại từng nhà ga. Trường hợp còn lại, người dân muốn tiếp cận metro có thể phải đi bộ 200 đến 400 m", ông Phương chia sẻ.

Về công tác chuẩn bị nhân sự, ông Phương cho biết, đối với các đơn vị tư vấn vận hành đã sang Việt Nam từ cuối tháng 3 và bắt đầu công tác tư vấn vận hành khai thác từ tháng 4 đến nay. Người lao động phục vụ chạy tàu sẽ có 733 vị trí nhân sự vận hành dự án, gồm 651 nhân sự gốc và 82 nhân sự được bổ sung sau khuyến cáo của Tư vấn ACT. Tất cả nhân viên đều đã được tiêm đủ 2 mũi vắc-xin và kiểm tra sát hạch. 

"Theo chương trình dự án, đã có 41 nhân sự được đào tạo nghiệp vụ lái tàu tại Trung Quốc, 16 nhân sự được đào tạo nghiệp vụ lái tàu trong nước. Hiện nay Hội đồng sát hạch cấp giây phép lái tàu do Cục Đường sắt Việt Nam thành lập đã cấp giấy phép lái tàu cho 36 nhân sự đủ điều kiện tiêu chuẩn". 

Bàn giao dự án vào ngày 6/11

Phát biểu tại sự kiện, ông Dương Đức Tuấn khẳng định: "Đúng 7h ngày 6/11, Bộ GTVT và UBND Hà Nội sẽ tổ chức bàn giao dự án. Sau khi Bộ GTVT và UBND Hà Nội ký biên bản bàn giao, tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành thương mại". 

Theo ông Tuấn, toàn hệ thống vận hành sẽ qua 3 giai đoạn. Giai đoạn vận hành thử đã thành công và an toàn tuyệt đối trong giai đoạn cuối năm 2020 và đầu năm 2021. Từ 6/11 sẽ thực hiện giai đoạn 2 là khai thác giai đoạn đầu. Quy chuẩn Trung Quốc xác định thời gian giai đoạn 2 là 1-3 năm. Tuy nhiên sau khi đánh giá các yếu tố, Hội đồng Kiểm tra Nhà nước đã thống nhất kéo dài  khai thác giai đoạn đầu trong 1 năm. Sau 1 năm, tư vấn đánh giá an toàn sẽ đánh giá và dự án sẽ chuyển sang giai đoạn 3: Vận hành bền vững.

"Giai đoạn 2 rất quan trọng, tạo sự nhuần nhuyễn, đảm bảo công trình vận hành hiệu quả. Chúng tôi nghĩ rằng đây là thời điểm mang tính lịch sử của tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của Việt Nam và đầu tiên của Hà Nội, dẫu biết là dự án ODA, còn nhiều khó khăn vướng mắc", ông Tuấn chia sẻ.

"Cát Linh – Hà Đông là 1 trong 10 tuyến đường sắt đô thị trong tương lai đã được phê quyệt quy hoạch. Đây là giai đoạn đầu để tương lai sẽ nghiên cứu kéo dài tuyến tới Xuân Mai", ông Tuấn cho hay.

"Trước đây, dự án dự kiến đến năm 2014 hoàn thành, nhưng do vướng mắc về giải phóng mặt bằng và các thủ tục nên dẫn tới dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông bị chậm và bị chậm đến này là 6 năm", ông Tuấn cho biết.

Đường sắt Cát Linh - Hà Đông áp theo tiêu chuẩn Trung Quốc

Trả lời thông tin về việc hồ sơ, tiêu chuẩn của dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông khẳng định: "Quá trình nghiệm thu dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông có lập các hồ sơ nghiệm thu đảm bảo quy trình an toàn, mục tiêu ban đầu của dự án".

"Kết luận của Kiểm toán Nhà nước có chỉ ra các vấn đề liên quan chủ yếu là trách nhiệm của chủ đầu tư, Bộ GTVT đã chỉ đạo các đơn vị liên quan cơ bản đã hoàn thiện theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước và vẫn đang được tiếp tục giải quyết. Đến 2022 mới kết thúc dự án", Thứ trưởng Đông chia sẻ.

Về việc áp dụng tiêu chuẩn của dự án, Thứ trưởng Đông khẳng định: "Tiêu chuẩn của Việt Nam về đường sắt đô thị cơ bản là chưa có. Hiện nay Bộ GTVT mới chỉ có một vài thông tư về khác thác còn về thiết kế, thiết bị thì chưa có. Do đó, trong tổng thể phê duyệt thiết kế thì tiêu chuẩn nào Việt Nam có thì áp dụng, còn đối với các tiêu chuẩn của Việt Nam chưa có thì dùng tiêu chuẩn của Trung Quốc. Tiêu chuẩn của Trung Quốc đều áp dụng tiêu chuẩn châu Âu và có các chỉ số khác nhau". 

Theo Thứ trưởng Đông, quy chuẩn đánh giá dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, theo phương pháp đánh giá của châu Âu, còn tiêu chuẩn dự án vẫn phải đánh giá theo tiêu chuẩn của dự án.

Thứ trưởng Đông cho biết thêm, thực tế, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông đến năm 2015 mới được bàn giao hết mặt bằng và thi công trong vòng 3 năm đã hoàn thành phần thi công xây dựng. Như vậy, rõ ràng chậm là do 1 phần nguyên nhân từ giải phóng mặt bằng.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, cần rút ra nhiều bài học từ dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông để làm kinh nghiệm cho việc triển khai các dự án sau đó.

"Bài học là phải chuẩn bị trước khi đầu tư thật tốt. Đây là dự án đầu tiên, nên chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm, chưa lường trước được hết các vấn đề. Quá trình chuẩn bị thi công, chúng ta gặp nhiều khó khăn, vừa làm vừa hoàn thành các tiêu chuẩn", Thứ trưởng Đông cho biết. 

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cũng cho rằng, đối với các dự án trong đô thị phức tạp cần thiết phải tách bạch việc giải phóng mặt bằng thành một dự án riêng biệt để tách biệt rõ ràng trách nhiệm giữa các bên.

Đặc biệt, ông Đông cũng lưu ý cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quy chuẩn đồng bộ để tạo thuận lợi cho việc triển khai các dự án trong tương lai.