Trong họ nhà cua, cái tên chù ụ nghe vô cùng lạ lẫm nhưng chất lượng của nó không thua kém bất cứ loài giáp xác nào. Đây là một đặc sản nổi tiếng, rất được ưa chuộng ở Trà Vinh.
Theo báo Tuổi Trẻ, chù ụ là một loài giáp xác thường sinh sống ở các bãi bồi, nơi dòng sông đổ ra biển hoặc các cánh rừng phòng hộ ven biển, nhiều nhất là huyện duyên hải tỉnh Trà Vinh. Thân hình giống như ba khía, con to nhất cũng khoảng 100g trở lại nhưng trông cục mịch và có vẻ chậm chạp hơn.
Con chù ụ tươi sống. Ảnh: báo Tuổi Trẻ.
Hai càng chù ụ đỏ hoe, to và kềnh càng, nhiều thịt, trên mai lại có những vết hằn sần sùi giống như hoa văn, hình dáng quều quào, sù sụ, buồn. Có lẽ vì vậy mà người đời mới gọi là chù ụ.
Anh Ðiều (ở Trà Vinh) cho biết con chù ụ thường sống ở các bãi bồi nước lợ, rừng đầm nước lợ ven biển. Chúng đi tìm thức ăn vào ban ngày, đào hang rất sâu và có nhiều đường ngách để thoát khi bị tấn công. Thông thường, loài này sinh sống từ 4-5 hang ăn thông với nhau.
"Vào mùa nước lên tháng 10, tháng 11 âm lịch, chù ụ ra rửa trứng. Thời điểm này gạch chù ụ rất ngon. Còn mùa tháng 2, tháng 3, chù ụ lột nên đa phần thịt không chắc. Có nhiều cách để săn chù ụ nhưng đơn giản nhất là dùng rập chì bỏ mồi bằng lá cây hay khóm rồi đặt trước miệng hang là chúng chui vào.
Chù ụ tuy chậm nhưng rất hung dữ, nếu để chung với nhau là chúng cắn nhau, nên khó bảo quản. Vì vậy sau khi bắt xong phải nhập luôn cho thương lái, hoặc bán vào trong các nhà hàng, quán ăn", anh Điều chia sẻ với Tri thức & Cuộc sống.
Trên thị trường, chù ụ được bán với giá từ 70.000 đồng/kg khi vào mùa. Thời điểm đầu mùa hoặc lúc khan hiếm, giá có thể lên tới 90.000-100.000 đồng/kg nhưng vẫn có nhiều khách đặt mua.
Trong các nhà hàng, quán ăn ở Trà Vinh, chù ụ là món đặc sản rất được ưa chuộng bởi chúng có tên vô cùng lạ và ngon ngọt hơn cua.
Chù ụ rang me. Ảnh: báo Tuổi Trẻ
Từ chù ụ có thể chế biến ra nhiều món ngon tùy bàn tay khéo léo và sáng tạo của người đầu bếp. Thông thường là các món chù ụ nướng, luộc, hấp bia và cầu kỳ tỉ mẩn hơn nữa là chù ụ rang me. Có lẽ rang me là món ruột của các chủ quán nên họ có nhiều kiểu cách chế biến hấp dẫn và nhiều chiêu thức để mời mọc.
Muốn làm món rang me, trước hết người làm cạo rửa con chù ụ cho thật sạch, xong cho vào chảo dầu đang sôi. Tiếp đến cho hành tỏi vào xào cho đến khi nào bốc mùi thơm phức mới cho nước cốt me vào, sau cùng nêm nếm cho vừa ăn.
Cái ngon của chù ụ là những chiếc càng giòn rụm, thịt chắc và ngọt. Vị chua của me và vị ngọt, béo của chù ụ hòa quyện vào nhau tạo thành một mùi vị thơm ngon đáo để. Cái thú ăn chù ụ là nhai chầm chậm để cảm nhận hết vị chua, béo, ngọt và giòn của món quà từ biển.
Thong thả thưởng thức sẽ bắt gặp chút hương vị của mùi ba khía, chút hơi hướm của cua biển và mùi vị đặc trưng của chù ụ.
Nhưng dù là món nướng, luộc, hấp hay rang, muốn tận hưởng cái ngon của chù ụ cần phải có vài thứ rau ăn kèm như rau răm, rau thơm, xà lách và chấm với muối tiêu chanh hoặc chanh ớt. Riêng món chù ụ rang me, chấm muối tiêu chanh cũng đủ tạo nên một cảm giác lạ miệng, càng ăn càng thấy ghiền.
Trước kia chù ụ chỉ phục vụ người dân địa phương, là món ăn dân dã ở nơi đây. Vài năm gần đây, khi du khách thưởng thức và yêu thích, chù ụ được săn đón nhiều hơn hẳn. Về Trà Vinh, nhiều người tìm tới các nhà hàng, quán ăn để thưởng thức món ngon từ chù ụ.
Được thưởng thức chù ụ trong một lần đến nhà bạn chơi, Ngọc Hoàng (hiện đang sống ở Tp.HCM) cho biết: "Lúc đầu nghe tên của loài này mình cũng không có cảm tình, chỉ thấy lạ và người dân giới thiệu là đặc sản ở đây nên ăn thử, nhưng khi ăn rồi thì thấy hấp dẫn. Cái ngon của chù ụ là những chiếc càng giòn rụm, thịt chắc và ngọt. Lúc thưởng thức chù ụ thì nhai chầm chậm để cảm nhận hết vị chua, béo, ngọt và giòn của món quà từ biển".
Minh Hoa (t/h)
