Thất thu thuế hàng chục nghìn tỷ mỗi năm
Đầu tháng 10, Temu - phiên bản quốc tế của Pinduoduo, nền tảng thương mại điện tử lớn thứ 2 Trung Quốc đã xuất hiện tại Việt Nam. Các sản phẩm tại Temu được bán với mức giá rẻ chưa từng thấy, Temu đánh vào tâm lý mua sắm thả phanh mà không lo về giá của người tiêu dùng.
Không chỉ Temu mà hàng loạt những “ông lớn” trong ngành thương mại điện tử Trung Quốc như Shein, Taobao… cũng đang đổ bộ vào thị trường Việt Nam.
Đáng chú ý, những sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới trên đang trở thành mối lo ngại vì đang được hưởng lợi về thuế với chính những doanh nghiệp nội địa Việt Nam. Cụ thể, Theo Quyết định số 78/2010 của Thủ tướng Chính phủ, hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (VAT) ở khâu nhập khẩu.
Các sàn thương mại điện tử Trung Quốc như Temu, Shein, Taobao… đang đổ bộ vào Việt Nam.
Theo số liệu của Tổng Công ty cổ phần Bưu chính viễn thông, tại thời điểm tháng 3/2023 đã có trung bình từ 4-5 triệu đơn hàng một ngày được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam với giá trị mỗi đơn hàng chia nhỏ từ 100.000-300.000 đồng.
Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, nếu như chỉ nhìn vào giá trị đơn hàng, 100.000-300.000 là nhỏ nhưng với số lượng 4-5 triệu đơn hàng, mỗi ngày trung bình có khoảng 900 tỷ đồng và mỗi năm là khoảng 328.500 tỷ đồng giá trị hàng hóa giao dịch.
Giả sử thuế nhập khẩu 5% và thuế VAT 10% thì số thuế nhập khẩu và VAT nhập khẩu thất thu lần lượt là 16.425 tỷ đồng và 34.492 tỷ đồng, tổng thất thu thuế khoảng 50.917 tỷ đồng.
Còn PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa Thuế - Hải quan (Học viện Tài chính) cho biết, Việt Nam đã tham gia công ước Kyoto về hài hòa và đơn giản hóa thủ tục hải quan.
Quy định pháp luật hiện hành cho miễn thuế xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng hóa giá trị nhỏ được thực hiện trên cơ sở Công ước Kyoto để giảm bớt thủ tục hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại quốc tế. Trong điều kiện trước đây khi thương mại điện tử chưa phát triển và thủ tục hải quan thủ công thì quy định này là phù hợp.
PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa Thuế - Hải quan, Học viện Tài chính.
Tuy vậy, trong điều kiện hiện nay khi thực hiện thủ tục hải quan điện tử với thời gian thông quan cho luồng xanh chỉ từ 1 đến 3 giây thì vấn đề thời gian và thủ tục không phải là điều trở ngại nữa. Thêm vào đó, khi thương mại điện tử xuyên biên giới phát triển, số lượng các giao dịch nhỏ là vô cùng lớn.
“Tuy số thuế miễn cho một giao dịch là rất nhỏ nhưng với số lượng rất lớn các giao dịch thì khoản thất thu thuế trở nên đáng kể. Việc miễn thuế xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng giá trị nhỏ một mặt làm thất thu thuế, mặt khác làm cho môi trường kinh doanh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp”, ông Trường nhấn mạnh.
Trước những lo ngại trên, ông Nguyễn Văn Được cũng bày tỏ: “Việc điều chỉnh quy định này là phù hợp và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Cụ thể, Chính phủ cần cân nhắc lại mức giá trị hàng hóa được miễn cũng như điều chỉnh lại các đối tượng, trường hợp được miễn thuế”.
Hàng nội địa gặp khó trên chính "sân nhà"?
Theo như quy định thuế ở trên, những nền tảng như Taobao, Temu và Shein… được phép bán hàng mà không phải nộp thuế đồng thời được hưởng lợi từ hệ thống logistics mạnh mẽ của Chính phủ Trung Quốc hỗ trợ. Do đó, những sản phẩm tại các sàn này thường có mức giá rẻ hơn rất nhiều so với sản phẩm nội địa.
Hệ thống logistics phát triển mạnh mẽ của Trung Quốc.
Về vấn đề này, PGS. TS Lê Xuân Trường thì cho rằng ngoại trừ vấn đề miễn thuế xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng giá trị nhỏ nói trên, có thể tạo nên lợi thế cho một số doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử xuyên biên giới khi tách nhỏ các đơn hàng để tránh phải nộp thuế thì chính sách đối với các doanh nghiệp cả trong nước và nước ngoài là bình đẳng.
Dù là doanh nghiệp trong nước hay doanh nghiệp nước ngoài, dù có cơ sở thường trú ở Việt Nam hay không đều phải nộp thuế theo quy định của pháp luật Việt Nam.
“Do vậy, không có chuyện vì chính sách thuế làm đảo lộn thị trường bán hàng hoặc sàn thương mại điện tử. Vấn đề ở đây là quản lý nhà nước về kinh doanh và quản lý cạnh tranh của cơ quan quản lý thương mại”, ông Trường chia sẻ.
Việt Nam phải hành động ngay
Không chỉ tại Việt Nam, Temu cũng chính là “mối lo” của nhiều nước trên thế giới. Cụ thể, các nước Phương Tây lại đang tìm cách siết hoạt động của Temu trước nỗi lo hàng giá rẻ và kém chất lượng. Indonesia yêu cầu Google và Apple chặn ứng dụng thương mại điện tử Temu của Trung Quốc trên các cửa hàng ứng dụng tại nước này.
Ngoài ra, từ tháng 7, Thái Lan đã áp thuế VAT 7% đối với tất cả gói hàng nhập khẩu có giá dưới 1.500 baht, các kiện hàng dưới ngưỡng này trước đó được miễn thuế.
Với tình hình hiện nay, ông Nguyễn Văn Được có đề xuất Chính phủ cần nghiên cứu và điều chỉnh Quyết định số 78/2010 của Thủ tướng Chính phủ theo hướng có thể giảm giá trị của đơn hàng được miễn thuế thay vì quy định 1 triệu đồng như hiện này.
Ông Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín.
“Tuy nhiên, phương án này có thể dẫn đến tăng các thủ tục hành chính và tăng chi phí xã hội với khối lượng đơn hàng khá lớn nhưng giá trị nhỏ. Vì vậy, cần phải có các cơ chế quản lý hải quan đảm bảo đơn giản, thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan hải quan”, ông Được lưu ý.
Bên cạnh đó, vị Tổng Giám đốc Trọng Tín cũng đề nghị quy định tượng được miễn thuế đối với những đơn hàng giá trị nhỏ nếu hàng hóa nhập khẩu và người nhập khẩu được thực hiện đồng thời, trường hợp này áp dụng cho người tiêu dùng nhập khẩu trực tiếp.
Đồng thời các tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa có giá trị nhỏ nhưng bán trực tiếp cho người tiêu dùng tại Việt Nam có tổng giá trị nhất định trong một kỳ, nếu vượt ngưỡng quy định này thì không được miễn thuế. Thông thường một kỳ là quý hoặc 1 năm hoặc tính liên tục trong vòng 12 tháng.
Trên cơ sở đó, khi Chính phủ nghiên cứu và điều chỉnh thu hẹp đối tượng miễn thuế và xây dựng ngưỡng tổng giao dịch trong của các đơn hàng giá, kỳ được miễn thuế phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam, ông Được cho rằng sẽ đảm bảo tính công bằng, bình đẳng và hạn chế thất thu ngân sách nhà nước trên cơ sở phù hợp với các cam kết quốc tế đồng thời tạo sự thuận tiện cho người nộp thuế cũng như không làm gia tăng áp lực cho công tác quản lý hải quan và thu nộp thuế.
Còn theo PGS. TS Lê Xuân Trường, không chỉ Temu hay Tabao, các nhà cung cấp nước ngoài có bán hàng thương mại điện tử vào Việt Nam đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế. Pháp luật về thuế và quản lý thuế đã quy định rõ nội dung này.
Tuy nhiên, vị Trưởng khoa cũng chỉ ra vấn đề: “Nếu thực tế cơ quan quản lý thuế chưa quản lý được thì phải đưa vào diện quản lý thuế kịp thời, đúng quy định pháp luật”.
Trong sáng nay, Quốc hội thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).
Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự quan tâm đến hàng hóa giá rẻ nước ngoài "xé lẻ" đơn hàng dưới 1 triệu để né thuế về Việt Nam.
Trước nhiều ý kiến trên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng khẳng định: "Các quốc gia tham gia Công ước quốc tế Kyoto đến nay không thực hiện cam kết. Vì vậy, về phía Việt Nam, Chính phủ bãi bỏ Quyết định 78/2010, đưa vào quy định tại dự thảo Luật: Đối với hàng hóa nhỏ, đều phải nộp thuế".
Thanh Loan
