Ichthyosaur, còn gọi là "thằn lằn cá" hoặc "ngư long", tức "rồng biển", là một nhóm bò sát biển có hình dạng giống cá sinh sống suốt 3 kỷ Tam Điệp, Jura và Phấn Trắng, một trong những mối đe dọa hàng đầu của đại dương thời tiền sử.
"Ngư long có nguồn gốc từ một nhóm bò sát sống trên cạn chưa được biết đến và thở bằng không khí như cá voi hay cá heo hiện đại", Tiến sĩ Martin Sander, nhà cổ sinh vật học từ Đại học Bonn và Viện Khủng long thuộc Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Los Angeles, cho hay.
Các nhà nghiên cứu lần đầu chú ý tới hóa thạch thuộc về một loài thằn lằn cá cổ đại vào năm 1998. Nó nằm trong lớp đá ở dãy núi Augusta, tây bắc bang Nevada (Mỹ).
Theo Lars Schmitz, Phó giáo sư ở Trường Scripps ở Claremont, California, chỉ có vài chiếc xương sườn nhô ra từ lớp đá, nhưng rõ ràng con vật có kích thước rất lớn.
Mãi tới năm 2015, với sự hỗ trợ của trực thăng, các nhà nghiên cứu mới có thể khai quật đầy đủ cá thể. Hóa thạch còn sót lại bao gồm hộp sọ được bảo quản trong trạng thái hoàn toàn tốt cùng với một phần xương sống, vai và cẳng chân. Riêng hộp sọ đã dài tới 2 mét, ước tính con vật có kích thước đến 17 mét.
Chân dung quái vật kỷ Tam Điệp. Ảnh: Natural History Museum of Los Angeles County
Nhóm nghiên cứu đặt tên cho loài mới là Cymbospondylus youngorum (C. youngorum). Khi còn sống, C. youngorum nặng 41 tấn, sống ở siêu đại dương Panthalassa ngoài khơi phía tây Bắc Mỹ. Căn cứ theo kích thước và hình dáng răng, C. youngorum nhiều khả năng ăn những con thằn lằn cá nhỏ hơn, cá và mực.
Với niên đại 244 triệu năm, nó được mô tả là loài ngư long sớm nhất được biết đến đã đạt "kích thước sử thi", tức to lớn khác thường như các quái vật được mô tả trong các sử thi hay thần thoại cổ.
Theo nhóm nghiên cứu, loài này xuất hiện chỉ 8 triệu năm sau khi con ngư long đầu tiên có mặt trên Trái Đất. Chúng đạt được kích thước khổng lồ có thể liên quan đến sự bùng nổ của các loài động vật nhỏ hơn, ví dụ những sinh vật có vỏ giống ốc khổng lồ, hay các động vật giống lươn, không có hàm, lấp đầy khoảng trống sinh thái sau đợt tuyệt chủng hàng loạt kỷ Permi.
Sự xuất hiện của những "quái vật" phù hợp đứng đầu chuỗi thức ăn như C. youngorum sẽ giúp cân bằng lại hệ sinh thái trước sự sinh sôi nhanh chóng của nhóm sinh vật nhỏ.
Nghiên cứu được công bố hôm 23/12 trên tạp chí Science.
Minh Hoa (t/h theo VnExpress, Người Lao Động)
