Tổng thống Donald Trump đã tạm thời miễn thuế đối với các nhà sản xuất ô tô trước loạt thuế quan mà Mỹ đánh vào hàng hóa của Canada và Mexico. Động thái này diễn ra chỉ một ngày sau khi "đòn" trừng phạt kinh tế nhằm vào Canada và Mexico làm dấy lên lo ngại về việc giá cả leo thang và tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng.
Vào nửa đêm thứ Ba (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ tiếp tục thực hiện chính sách cứng rắn bằng cách áp thuế 25% đối với hai quốc gia láng giềng. Các tập đoàn bán lẻ lớn của Mỹ dự báo giá hàng hóa trên kệ hàng "rất có khả năng" sẽ tăng ngay lập tức.
Tuy nhiên, sau cuộc điện đàm với các lãnh đạo cấp cao của General Motors, Ford và Stellantis, ông Trump đã quyết định hoãn áp thuế 25% đối với ô tô từ Mexico và Canada trong vòng 1 tháng. Thư ký báo chí Nhà Trắng, Karoline Leavitt, thông báo tin này vào thứ Tư.
Bà Leavitt nói với các phóng viên rằng việc miễn trừ được thực hiện "theo đề nghị từ các công ty" nhằm đảm bảo họ "không bị bất lợi về kinh tế".
Ông Trump khẳng định rằng các mức thuế sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp Mỹ bằng cách buộc các công ty toàn cầu phải xây dựng nhà máy trong nước. Tuy nhiên, Giám đốc điều hành Ford, Jim Farley đã cảnh báo công khai vào tháng trước rằng áp thuế cao đối với Canada và Mexico có thể "giáng một đòn mạnh" vào ngành công nghiệp ô tô Mỹ.
Mỹ hoãn áp thuế 25% đối với ô tô từ Canada và Mexico trong vòng 1 tháng. (Ảnh: Theguardian)
Cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô lớn tăng mạnh sau thông tin này với GM tăng 7,2%; Ford tăng 5,8% và Stellantis tăng 9% tại thị trường New York. Chỉ số S&P 500 cũng tăng 1,1% trên Phố Wall.
Tuy nhiên, một cuộc điện đàm riêng giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Canada, Justin Trudeau không mang lại đột phá nào đáng kể. Ông Trump tuyên bố trên nền tảng Truth Social rằng ông Trudeau "chính là nguyên nhân gây ra vấn đề với họ vì các chính sách biên giới yếu kém của ông ta". Ông cáo buộc những chính sách này "đã khiến nhiều người thiệt mạng".
Ông Trudeau khẳng định rằng tình hình tại biên giới đã được cải thiện, nhưng ông Trump cho rằng điều đó "vẫn chưa đủ tốt".
Sau khi Mỹ áp thuế trong tuần này, Thủ tướng Trudeau công khai nói với Tổng thống Trump: "Dù ông là một người rất thông minh nhưng đây là quyết định cực kỳ ngớ ngẩn".
Trong bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ vào tối thứ Ba, Tổng thống Trump thừa nhận rằng các mức thuế sẽ gây ra sự xáo trộn. "Sẽ có một chút bất ổn nhưng chúng tôi chấp nhận điều đó", ông nói.
Ông Trump tiếp tục đổ lỗi cho người tiền nhiệm, ông Joe Biden về các vấn đề chi phí sinh hoạt và cáo buộc rằng ông đã thừa hưởng "một thảm họa kinh tế và cơn ác mộng lạm phát".
Tuy nhiên, trên thực tế, nền kinh tế Mỹ đã duy trì sức chống chịu trong những năm gần đây và lạm phát đã giảm đáng kể so với mức đỉnh cách đây ba năm.
"Ưu tiên hàng đầu của tôi là giải cứu nền kinh tế và mang lại sự hỗ trợ ngay lập tức cho các gia đình lao động", ông Trump tuyên bố. "Trên cương vị tổng thống, tôi chiến đấu mỗi ngày để đảo ngược những thiệt hại này và giúp nước Mỹ trở nên phải chăng hơn".
Ông Trump từng nói sẽ áp thuế đối với Canada và Mexico ngay trong ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng. Tuy nhiên, sau khi nhậm chức, ông quyết định cân nhắc việc áp thuế vào đầu tháng Hai và rồi vào phút chót, ông lại bất ngờ trì hoãn một tháng.
Ông Trump lập luận rằng việc tăng thuế đối với hàng nhập khẩu sẽ giúp "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại" bằng cách buộc các đối tác và đối thủ phải nhượng bộ về kinh tế và chính trị.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cả trong và ngoài nước Mỹ đã cảnh báo về những tác động tiêu cực nếu chính quyền ông Trump tiếp tục chiến lược này.
Kể từ khi tái đắc cử vào tháng 11, Tổng thống Trump tập trung vào các vấn đề thương mại với Trung Quốc, Canada và Mexico, đe dọa áp thuế cao nếu các nước này không giảm mức độ "không thể chấp nhận được" của các loại ma túy bất hợp pháp thâm nhập vào Mỹ.
Lê Anh (Theo Theguardian, New York Post)
