Vitamin C, còn được gọi là acid ascorbic, một chất cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và sửa chữa tất cả các mô của cơ thể. Nó liên quan đến nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm sự hình thành collagen, hấp thu sắt, hệ thống miễn dịch, chữa lành vết thương và duy trì sụn, xương, răng.
Vitamin C cũng được biết là một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương từ gốc tự do. Chính tổn thương tế bào của gốc tự do đã gây ra các bệnh tim mạch, ung thư và bệnh mạn tính khác.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, vitamin C là chất mà con người không thể tự tổng hợp được. Do đó, để đảm bảo nhu cầu vitamin C theo khuyến nghị thì chúng ta nên bổ sung vitamin từ thực phẩm hoặc từ chất bổ sung để duy trì sức khỏe.
Các loại rau quả chứa nhiều vitamin C là bông cải xanh, trái kiwi, cam, quýt, chanh, ổi, dâu tây và cà chua. Đặc biệt, trái cây họ cam quýt, là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào. Trong 100 g cam chứa khoảng 53 mg vitamin C. Một quả cam trung bình cấp khoảng 70 mg vitamin C, chanh 77 mg.
Bông cải xanh rất giàu vitamin C, trong 100 g chứa 89 mg vitamin C, tác dụng giúp giảm viêm, giảm stress, tăng miễn dịch tốt. Mỗi 100 g đu đủ chứa tới 62 mg vitamin C.
Chỉ cần ăn đủ hàm lượng 400 g rau xanh và trái cây chín một ngày là đủ lượng vitamin cần thiết cho cơ thể, không cần bổ sung thêm thực phẩm chứa vitamin C. Trường hợp nếu cơ thể tiêu hóa và hấp thu kém thì có thể bổ sung thực phẩm chứa vitamin C.
Trên thị trường hiện có nhiều chế phẩm cung cấp vitamin ở các dạng như viên nén uống, viên nen nhai, thuốc dạng lỏng, dạng thuốc tiêm... Tuy nhiên, không phải uống vitamin C càng nhiều càng tốt mà bổ sung như thế nào, hàm lượng bao nhiêu cần theo chỉ định của bác sĩ
"Thừa vitamin C gây nhiều tác hại", Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng Khoa Khám Tư vấn Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nói trên VnExpress.
Bác sĩ Hưng phân tích, vitamin C là loại tan trong nước, nếu thừa, cơ thể sẽ tự đào thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Nếu bổ sung vitamin C quá nhiều có thể gây ra hiện tượng ức chế ngược nếu ngừng đột ngột.
Một số trường hợp có thể gặp các tác dụng không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, loét dạ dày, tá tràng, viêm bàng quang, tiêu chảy, cản trở hấp thụ vitamin A, B12. Hiện tượng buồn nôn, tiêu chảy, được cho là những phản ứng phụ phổ biến của người lỡ tiêu thụ quá mức lượng vitamin C cần thiết, gây ảnh hưởng tới quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể, nhất là tiêu thụ khi bụng đang trống rỗng. Đặc biệt, vitamin C thường có đặc tính làm tăng bài tiết axit uric và oxalat, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành bệnh sỏi thận trong cơ thể.
Ở phụ nữ mang thai, dùng vitamin C liều cao trong thời gian dài có thể gây ra những nhu cầu bất thường ở thai nhi, từ đó dẫn đến bệnh scorbut sớm ở trẻ. Dùng đường tiêm với liều cao có thể gây tan máu, đặc biệt ở những người thiếu men G6PD.
Vì vậy nếu chọn bổ sung Vitamin C, tốt nhất nên chọn loại chứa hàm lượng không vượt quá nhu cầu khuyến nghị hàng ngày. Khuyến nghị chế độ ăn bổ sung Vitamin C theo nhóm tuổi và giới tính như sau:
-Trẻ từ 1 đến 3 tuổi: 15mg
-Trẻ từ 4 đến 8 tuổi: 25mg
-Thiếu nhi (9 đến 13 tuổi): 45mg
-Thiếu niên (14 đến 18 tuổi): 65-75mg
-Phụ nữ trưởng thành (trên 19 tuổi): 75mg
-Nam trưởng thành (trên 19 tuổi): 90mg
-Phụ nữ mang thai: 85mg
-Bà mẹ nuôi con bú: 120mg
Nếu quên không uống Vitamin C thì vẫn có thể bổ sung dưỡng chất này bằng chế độ ăn với nhiều trái cây, rau củ, không nên tự ý dùng liều cao hoặc uống liều gấp đôi để bù lại sau đó.
Lưu ý, hầu hết các loại C sủi (Vitamin C dạng viên nén sủi bọt) hiện nay trên thị trường có hàm lượng 1000mg. Do đó, một viên C sủi bọt thông thường hiện nay chứa khoảng 1g vitamin C, cao hơn gấp 16 lần nhu cầu vitamin C khuyến cáo hàng ngày.
Với liều < 1000mg/ ngày (tức 1viên/ngày) thì có thể sử dụng an toàn trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu dùng quá 1000 mg sẽ dẫn tới rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, thừa sắt, viêm bàng quang, viêm tiết niệu... Vậy nên liều dùng cụ thể tùy thuộc vào thể trạng của người. Để có liều dùng phù hợp, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế.
Ngoài ra, theo chia sẻ của bác sĩ Đặng Xuân Thắng trên VTC, thời gian tốt nhất để uống Vitamin C là vào buổi sáng và buổi trưa sau ăn 30 phút. Khi cần bổ sung vitamin C viên sủi từ 500 – 1000 mg thì nên uống ngay sau bữa ăn sáng hoặc trưa vì nếu sử dụng vào lúc đói, bạn dễ gặp phải tình trạng cồn ruột, xót dạ dày.
Bên cạnh đó, khuyến nghị không uống tối có lẽ do vai trò của Vitamin C tham gia vào quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh Catecholamin, hoạt hóa hormon vỏ thượng thận nên dễ gây kích thích nhẹ và khó ngủ.
Minh Hoa (t/h)
