Các cựu lãnh đạo UBND tỉnh An Giang "ưu ái" cho doanh nghiệp khai thác cát thế nào?
Sau 10 ngày xét xử và nghị án, sáng 2/4, TAND Tp.HCM đã tuyên án vụ án Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; Rửa tiền, xảy ra tại Công ty cổ phần Đầu tư Trung Hậu 68 (Công ty Trung Hậu 68), Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh An Giang và các đơn vị liên quan.
Bị cáo Lê Quang Bình (ngoài cùng bên phải, cựu Chủ tịch Công ty Trung Hậu 68) và các đồng phạm tại tòa.
Theo bản án vừa tuyên, năm 2020, UBND tỉnh An Giang chuẩn bị cấp mỏ cát tại Sông Hậu, (thuộc địa bàn xã Mỹ Hiệp và xã Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang). Việc cấp phép khai thác mỏ cát này là để cung cấp cát cho dự án tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh Tp.Long Xuyên.
Biết thông tin này, bị cáo Lê Quang Bình (cựu Chủ tịch Công ty Trung Hậu 68) đã chủ động gặp gỡ, đề nghị và được các lãnh đạo tỉnh An Giang, bao gồm: Nguyễn Thanh Bình (cựu Chủ tịch UBND tỉnh An Giang); Trần Anh Thư (cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang); Nguyễn Việt Trí (cựu Giám đốc Sở TN&MT tỉnh An Giang) cùng Nguyễn Bảo Trung (Chánh Văn phòng UBND tỉnh An Giang) tạo điều kiện để Công ty Trung Hậu 68 được cấp phép thăm dò, khai thác mỏ cát.
Dù biết Công ty cổ phần Trung Hậu 68 không thuộc đối tượng áp dụng cơ chế, nhưng ông Nguyễn Thanh Bình vẫn gửi văn bản báo cáo Thủ tướng xin áp dụng cơ chế cho doanh nghiệp để không phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Từ đó, Công ty Trung Hậu 68 dễ dàng được điều chỉnh giấy phép, nâng công suất mỏ cát.
Sau 7 lần điều chỉnh, bổ sung, UBND tỉnh An Giang cho phép Công ty Trung Hậu 68 khai thác 1.531.200 m3 cát và chỉ được phép cung cấp cho 4 công trình dự án mà tỉnh chỉ định.
Khi biết độ sâu đáy sông khu vực mỏ cát đã vượt mức cho phép, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh tăng công suất khai thác, bị cáo Lê Quang Bình đã chủ động gặp lãnh đạo tỉnh để "đặt vấn đề".
Từ đó, bị cáo Nguyễn Thanh Bình chỉ đạo cấp dưới "tạo mọi điều kiện" để Công ty Trung Hậu 88 tiếp tục được nâng công suất khai thác.
Từ chỉ đạo của bị cáo Nguyễn Thanh Bình, Công ty Trung Hậu 68 khai thác trái phép 3,7 triệu m3 cát, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 294 tỷ đồng.
Sau khi được "ưu ái", bị cáo Lê Quang Bình đã chi cho bị cáo Nguyễn Thanh Bình 300.000 USD, chi cho cựu Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Việt Trí 3,1 tỷ đồng, chi cho cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Trần Anh Thư 961 triệu đồng và chi cho cựu Chánh văn phòng Nguyễn Bảo Trung 550 triệu đồng.
Đối với hành vi sai phạm của các bị cáo tại Công ty Trung Hậu 68, theo VKS, sau khi được cấp phép khai thác, nâng công suất khai thác cát, bị cáo Lê Quang Bình đã tổ chức khai thác cát trái phép, bán cho khách lẻ ngoài dự án.
Cụ thể, từ tháng 12/2021-7/2023, bị cáo Lê Quang Bình đã chỉ đạo các thuộc cấp tổ chức khai thác tổng số 5.018.996 m3 cát. Trong đó, khối lượng cát khai thác để bán trái quy định pháp luật là 3.710.751 m3, hưởng lợi hơn 293 tỷ đồng.
Để hợp thức nguồn gốc cát khai thác trái phép, bị cáo Lê Quang Bình đã mua Công ty CP Mê Kông Tháp Mười rồi sử dụng pháp nhân công ty này để ký hợp đồng bán cát, xuất hóa đơn VAT cho khách hàng.
Nhằm che giấu nguồn tiền thu lợi bất chính, bị cáo Lê Quang Bình đã chỉ đạo Hoàng Hải Thụy (Phó Tổng giám đốc Công ty Trung Hậu) mượn tài khoản của các cá nhân ngoài Công ty Trung Hậu 68 để nhận tiền bán cát.
Sau đó, tiền được chuyển khoản lòng vòng qua nhiều tài khoản khác hoặc rút tiền mặt đưa cho bị cáo Bình. Cơ quan điều tra xác định, từ tháng 10/2022- 29/7/2023, thông qua tài khoản của 3 người khác, ông Thụy nhận tiền thanh toán của khách lẻ tổng cộng hơn 170 tỷ đồng.
Bị cáo Lê Quang Bình đã dùng 37 tỷ đồng để nhờ anh trai và cháu mua 6 bất động sản ở Tp.HCM, Long An, Tiền Giang; dùng 9,1 tỷ đồng mua 8 ô tô hạng sang như Mercedes S450, G63, Lexus 570, xe nào cũng chỉ trả một khoản tiền, còn lại thế chấp vay vốn ngân hàng.
Quá trình điều tra và tại tòa, các bị cáo thuộc nhóm hành vi sai phạm tại Công ty Trung Hậu 68 đều thành khẩn khai nhận hành vi phạm, hợp tác tích cực với cơ quan điều tra để làm rõ bản chất vụ án.
Bên cạnh đó, nhiều bị cáo đã nộp tiền để khắc phục hậu quả của vụ án, như: Bị cáo Lê Quang Bình đã nộp hơn 5 tỷ đồng, bị cáo Lê Trọng Hải nộp 3 tỷ đồng; bị cáo Phạm Quốc Văn nộp 2 tỷ đồng...nên cân nhắc, xem xét đề nghị giảm cho các bị cào một phần hình phạt.
Cựu Chủ tịch Công ty Trung Hậu 68 đóng vai trò chủ mưu
Theo HĐXX, trong vụ án này, bị cáo Lê Quang Bình đóng vai trò chủ mưu, chỉ đạo cấp dưới thực hiện hành vi phạm tội, móc nối với lãnh đạo UBND tỉnh An Giang để được khai thác và bán cát trái phép…do đó bị cáo Bình phải chịu trách nhiệm hình sự cao hơn các bị cáo khác.
Bị cáo Lê Quang Bình bị tuyên phạt đến 30 năm tù về các tội danh bị truy tố.
Đối với các đồng phạm của bị cáo Lê Quang Bình tại Công ty Trung Hậu 68 và các công ty liên quan, HĐXX cho rằng nhóm bị cáo này chỉ làm công ăn lương, làm theo chỉ đạo của bị cáo Quang Bình, nhận thức pháp luật hạn chế nên xem xét mức án khoan hồng khi lượng hình.
Đối với các bị cáo là lãnh đạo của UBND tỉnh An Giang, HĐXX nhận định các bị cáo có hiểu biết, được Nhà nước giao nhiệm vụ quản lý, điều hành các lĩnh vực liên quan tại tình An Giang. Các bị cáo biết phải có biện pháp bảo vệ tài nguyên nhưng vì động cơ vụ lợi và các động cơ khác, đã giúp sức cho Công ty Trung Hậu 68 khai thác cát vượt quá khối lượng cho phép, và công ty này còn bán cát ra bên ngoài, gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn cho Nhà nước.
Hành vi của các bị cáo là lãnh đạo tại UBND tỉnh An Giang cần phải được xử lý nghiêm để có tác dụng giáo dục, răn đe, phòng ngừa chung. Tuy nhiên, xét thấy bị cáo Nguyễn Thanh Bình và đồng phạm nôn nóng trong việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án tại quốc lộ 91 nên để xảy ra sai phạm.
Ngoài ra, nhóm bị cáo này cũng có thêm nhiều tình tiết giảm nhẹ hình phạt mới nên HĐXX xem xét giảm cho các bị cáo một phần hình phạt.
Từ các nhận định nêu trên, HĐXX quyết định tuyên phạt bị cáo Lê Quang Bình tổng mức án 30 năm tù giam về các tội Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên và Rửa tiền.
Các bị cáo là lãnh đạo UBND tình An Giang, gồm: Bị cáo Nguyễn Thanh Bình (cựu Chủ tịch UBND tỉnh An Giang) bị tuyên phạt 8 năm 6 tháng tù; Nguyễn Bảo Trung (cựu Chánh văn phòng UBND tỉnh An Giang) bị phạt 5 năm tù về cùng tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Cùng tội danh trên, 7 đồng phạm với bị cáo Nguyễn Thanh Bình bị tuyên phạt các mức án từ 2 năm 6 tháng tù đến 5 năm tù.
Về tội Nhận hối lộ, bị cáo Trần Anh Thư (cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang) bị tuyên phạt 8 năm tù; bị cái Nguyễn Việt Trí (cựu Giám đốc Sở TN&MT tỉnh An Giang) bị tuyên phạt 9 năm tù về tội Nhận hối lộ.
Nhóm bị cáo còn lại được xác định vai trò đồng phạm với Lê Quang Bình bị tuyên phạt tiền từ 500 triệu đồng, đến án phạt 9 năm tù về các tội Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; hoặc In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước.
Đối với số tiền bị cáo Nguyễn Thanh Bình, Trần Anh Thư và đồng phạm nhận từ Công ty Trung Hậu 68, HĐXX xác định đây là tiền thu lợi bất chính nên quyết định tịch thu, sung công quỹ Nhà nước.
