Các hình ảnh vệ tinh được công bố gần đây hé lộ một số điều liên quan đến khía cạnh quốc phòng của Ả Rập Xê-út (Saudi Arabia), vương quốc vùng Vịnh giàu có bậc nhất Trung Đông.
Theo hình ảnh vệ tinh được công bố ngày 20/2 và được phân tích bởi ông Fabian Hinz, một nhà nghiên cứu quốc phòng và quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Riyadh có thể đang âm thầm hiện đại hóa và mở rộng năng lực tên lửa đạn đạo tầm xa của mình.
Vương quốc này lần đầu tiên thiết lập trận địa tên lửa đất đối đất tầm xa vào những năm 1980 để ứng phó với cuộc chiến Iran-Iraq và sự gia tăng rộng rãi hơn về năng lực tên lửa trong khu vực.
Thông tin chi tiết về sự phát triển chương trình tên lửa của Ả Rập Xê-út kể từ đó rất khan hiếm, vì vương quốc vùng Vịnh này hiếm khi công khai trưng bày vũ khí tầm xa của mình.
Trong khi thông tin chi tiết về năng lực tên lửa của Ả Rập Xê-út vẫn còn khá mơ hồ, hình ảnh vệ tinh gần đây cho thấy nước này có thể đang âm thầm hiện đại hóa hoặc mở rộng lực lượng tên lửa đạn đạo của mình. Ảnh: IISS
Báo cáo của IISS phát hiện ra những gì có vẻ là việc xây dựng một căn cứ tên lửa ngầm gần thị trấn al-Nabhaniyah ở miền trung Ả Rập Xê-út.
Việc xây dựng bắt đầu vào năm 2019 và gần như hoàn thành vào đầu năm 2024, báo cáo cho biết thêm, nêu rõ rằng địa điểm này đánh dấu cơ sở đầu tiên cùng loại được xây dựng ở nước này kể từ những năm 1980.
Ông Hinz cho biết, các dấu hiệu cho thấy địa điểm này là một căn cứ tên lửa bao gồm: Tòa nhà hành chính có phong cách tương tự như các căn cứ tên lửa khác của người Saudi, sự phân tách địa lý tương tự giữa khu phức hợp ngầm và khu dân cư và khu hành chính trên mặt đất, và lối vào đường hầm giống với lối vào của một căn cứ hiện có.
Hồ sơ của nhà thầu cũng cho thấy dự án ở al-Nabhaniyah thuộc thẩm quyền của Bộ Quốc phòng Ả Rập Xê-út.
Báo cáo cũng cho biết thêm rằng công trình xây dựng mới đã diễn ra tại căn cứ lực lượng tên lửa hiện có của Ả Rập Xê-út ở Wadi al-Dawasir. Công trình mới nhất là một tòa nhà lớn, có thể đóng vai trò là tòa nhà hoạt động hoặc hỗ trợ bên trong khu phức hợp.
IISS, một tổ chức nghiên cứu của Vương quốc Anh, cũng lưu ý các dấu hiệu hiện đại hóa và mở rộng năng lực tầm xa tại trụ sở căn cứ tên lửa ở Riyadh, cũng như các đường hầm mới hoặc các phần ngầm được xây dựng tại các căn cứ ở al-Hariq, Raniyah và al-Sulayyil.
Khách tham quan trò chuyện tại gian hàng của Lockheed Martin tại Triển lãm Quốc phòng Thế giới ở Riyadh, Ả Rập Xê-út, ngày 7/3/2022. Ảnh: Arab Weekly
Nhưng khả năng tên lửa tầm xa của người Saudi vẫn còn rất bí mật. Vương quốc này đã tiến hành một cuộc tập trận quân sự quy mô lớn với màn trình diễn tên lửa đạn đạo Đông Phong-3 (Dongfeng-3) do Trung Quốc sản xuất vào năm 2014, và đây là lần phô diễn tên lửa đầu tiên của Riyadh.
Vào tháng 12/2021, Đài CNN trích dẫn các đánh giá của tình báo Mỹ đưa tin rằng, Ả Rập Xê-út đang tích cực sản xuất tên lửa đạn đạo của riêng mình với sự hỗ trợ của Trung Quốc.
Vào tháng 5/2022, tờ The Intercept (một tổ chức tin tức phi lợi nhuận cánh tả của Mỹ) trích dẫn một nguồn tin tình báo Mỹ đưa tin rằng, Riyadh đang có kế hoạch nhập khẩu tên lửa đạn đạo của Trung Quốc theo một chương trình có tên là "Crocodile".
Là một phần trong chương trình Tầm nhìn 2030 của Ả Rập Xê-út nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ, vương quốc này đang cố gắng thúc đẩy ngành sản xuất quốc phòng trong nước.
"Việc Ả Rập Xê-út dường như không sử dụng tên lửa đạn đạo trong chiến dịch chống lại Ansarullah (Houthi) cho thấy rằng những hệ thống này có thể đóng vai trò răn đe chiến lược nhiều hơn là khả năng chiến đấu", ông Hinz của IISS cho biết.
"Như vậy, vai trò thực sự của chúng (tên lửa đạn đạo) chỉ có thể được phát hiện trong khủng hoảng", vị chuyên gia nhận định.
Đồng tình với nhận định trên, ông Abdallah Ghanem Al Kahtani, một Thiếu tướng đã nghỉ hưu của các lực lượng vũ trang Hoàng gia Saudi và là nhà phân tích quốc phòng khu vực, cho biết trên trang Breaking Defense:
"Chiến lược phòng thủ hiện tại của Ả Rập Xê-út hướng đến mục tiêu đạt được sự răn đe chiến lược ở nhiều cấp độ, đòi hỏi phải triển khai nhiều chương trình phòng thủ, bao gồm chương trình phát triển và chế tạo tên lửa đạn đạo tiên tiến với nhiều tầm bắn khác nhau để bảo vệ lãnh thổ của mình".
Minh Đức (Theo Middle East Eye, Breaking Defense)
