Nấm mối (tên khoa học là Termitomyces albuminosus) là loài nấm thuộc họ Lyophyllaceae. Nấm mối được cho là món quà của trời cho, nó chỉ mọc trong tự nhiên, và cho đến nay, vẫn không thể nhân giống để trồng nhân tạo.
Tên gọi nấm mối vì nấm chỉ xuất hiện ở nơi có nhiều mối sinh sống, mối ở đây là loại mối đất chứ không phải mối sống trên cây. Mối đất làm ổ to như trái dừa khô, hình dáng từng hốc đất, ổ mối đất màu trắng hoặc hơi ngả vàng. Tại Việt Nam, nấm mối xuất hiện nhiều tại các tỉnh miền Đông Nam Bộ (Bình Dương, Bình Phước, Vũng Tàu…) và Bến Tre.
Nấm mối thường chỉ rộ vào khoảng 2-3 tháng trong năm, vào đầu mùa mưa, từ tháng 5 đến tháng 8 âm lịch. Chu kỳ nấm xuất hiện rất ngắn.Từ giữa đêm, nấm mối từ từ chui lên từ dưới lòng đất, khoảng 5 – 6h sáng thì nấm bắt đầu mọc rộ đến 9 -10h thì nở bung, khoảng 11h, 12h là tàn lụi.
Trao đổi với phóng viên Người Đưa Tin, chị Quỳnh Anh, chủ cửa hàng nấm mối trên đường Đinh Bộ Lĩnh (TP.Hồ Chí Minh) cho biết, trên thị trường hiện có hai loại là nấm búp đinh miền Đông và nấm mối Bến Tre. Giá cả hai loại cũng khác nhau, dao động từ 700.000 – 850.000 đồng/kg tùy loại, tuy nhiên nấm mối Bến Tre có giá cao hơn vì có hương vị thơm và ngọt hơn nấm miền Đông. Ngoài ra, để phục vụ những khách hàng ở xa và bảo quản được lâu, hiện nay còn có nấm mối đã sấy khô, giá ở mức 750.000 đồng/100 gam.
Nấm mối đang là thực phẩm được thị trường ưa chuộng.Theo anh Nguyễn Ngọc Phú (quận 8, TP.Hồ Chí Minh), một người chuyên bán nấm cho hay, hiện cuối mùa mỗi ngày anh bán được 15kg nấm, đều là khách đặt hàng trước mới có.
Riêng tại thị trường TP.Hồ Chí Minh, nguồn cung đã không đủ, người tiêu dùng luôn trong tình trạng “khát” nấm mối. “Nấm năm nay mát mùa nên ít lắm, chắc không còn rộ nữa” – chị Quỳnh Anh cho biết.
Được bán với mức giá đắt đỏ cùng thời gian sinh trưởng lạ kì của nấm mối khiến nhiều người tin vào công dụng kì diệu của nó. Lợi dụng điều này, các trang bán nấm mối online PR rầm rộ rằng nấm mối có khả năng chữa bệnh ung thư. Nghe lời quảng cáo, anh Phạm Văn Thịnh (Lâm Thao, Phú Thọ) đã đặt mua 2kg nấm về cho mẹ ăn với hi vọng phép màu xảy ra. Anh Thịnh chia sẻ: “Mẹ tôi mắc bệnh ung thư gan gần năm nay rồi, ai mách gì ăn đó, tôi mua ít nấm về cho mẹ ăn thử xem có chuyển biến gì không.”
Dù giá cao nhưng nhiều bà nội trợ vẫn ưa dùng nấm mối, chị Lê Thanh Thảo (quận Gò Vấp, TP.Hồ Chí Minh) cho hay: “Nấm mối có vị rất đặc biệt, dậy mùi thơm nhẹ, ăn giòn, ngọt nên cả nhà tôi đều thích. Để đổi vị cho bữa ăn gia đình, cứ đến mùa nấm là tôi lại mua 2-3 kg ăn dần.”
Nấm mối là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Theo Tiến sĩ Từ Ngữ - Tổng thư kí hội Dinh dưỡng Việt Nam, trong nấm mối có khá nhiều hoạt chất như Interferon, polysaccharide, protein… giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống lão hóa, nhuận tràng, thanh nhiệt. Tuy nhiên, Tiến sĩ cũng cho hay, nấm mối chỉ là một loài thực phẩm có tác dụng hỗ trợ trong điều trị một số bệnh ung thư như ung thư tế bào máu, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư gan... chứ không có tác dụng trong chữa bệnh như nhiều người lầm tưởng.
Tiến sĩ Từ Ngữ cũng khuyên các bà nội trợ khi chế biến nấm mối nên hạn chế nấu xào quá lâu để giữ được tối đa các chất dinh dưỡng trong loại thực phẩm này.
Thanh Thúy