Khởi nghiệp từ hoa sen quê hương
Như nhiều bạn bè đồng trang lứa, anh Nguyễn Xuân Huy (SN 1989, quê Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) từng khao khát được đến thành phố lớn để học và làm việc, "thoát khỏi lũy tre làng".
"Đi khắp bốn phương, tôi nhận ra không đâu bằng quê mình. Vì vậy, sau gần 10 năm làm việc xa nhà, tôi quyết định trở về, quyết tâm làm một điều gì đó cho quê hương", anh Huy nói.
Làng Sen ở huyện Nam Đàn vừa là địa danh du lịch, vừa là làng trồng sen nức tiếng bao đời nay.
Tại quê nhà, anh nhận thấy các tỉnh bạn đều có đặc sản để du khách mua làm quà biếu mà Nghệ An lại không có. Trong khi đó, ngay tại huyện Nam Đàn nơi anh sinh ra có hẳn làng trồng sen nức tiếng bao đời nay. Nghĩ là làm, anh bắt tay vào việc nghiên cứu các giống sen để sản xuất các loại trà sen.
"Mặc dù sinh ra và lớn lên giữa cánh đồng sen nhưng tôi lại không có nhiều kiến thức về loài hoa này. Mọi thứ bắt đầu bằng con số 0. Tôi đi khắp các tỉnh miền Nam, nghiên cứu các giống sen, điều kiện canh tác sen hữu cơ. Sau đó, tôi lại ra miền Bắc để học hỏi cách làm trà. Cứ như vậy dần dần mình bị cuốn vào công việc lúc nào không hay", anh Huy nhớ lại.
Mặc dù sản lượng sen ở Nghệ An không cao như những vùng khác, tuy nhiên, những bông sen đạt chuẩn lại mang lại giá trị hương thơm rất tốt.
Anh nhận thấy, mỗi vùng trồng sen sẽ tạo ra nguyên liệu khác biệt, bởi sự khác nhau về thổ nhưỡng, khí hậu của từng vùng. Như ở các tỉnh miền Nam, thời tiết ôn hòa sẽ tạo ra những bông sen to, sản lượng mùa vụ cao. Còn ở Nghệ An, khí hậu khắc nghiệt, mùa sen nở nhằm mùa nắng nóng, khô cằn. Mặc dù sản lượng sen ở Nghệ An không cao như những vùng khác, tuy nhiên những bông sen đạt chuẩn lại mang lại giá trị hương thơm rất tốt.
Năm 2022, anh chính thức đầu tư máy móc, liên kết với người dân trồng 13ha sen để lấy nguyên liệu sản xuất các loại trà sen. Để vận động người dân trồng sen bằng phương pháp hoàn toàn hữu cơ, anh cam kết thu mua thành phẩm với giá cao hơn so với thị trường.
"Không sử dụng thuốc thì năng suất sen sẽ giảm, nhưng mình cần nguyên liệu sạch để làm nên chấp nhận mua giá cao. Đây cũng là cách để thay đổi nhận thức, thói quen của nông dân về canh tác hữu cơ", anh Huy nói.
Anh Huy cho biết, các sản phẩm từ sen không chỉ mang lại hương vị đặc trưng của nông sản Nghệ An mà còn là gửi tới khách hàng góc nhìn sâu sắc về văn hóa và truyền thống của quê hương.
Ngoài chế biến các loại trà từ sen, hạt sen sấy, củ sen sấy, anh Huy còn sản xuất thêm các loại mứt từ các nông sản khác để làm quà tặng, mỗi hộp quà được anh kết hợp khéo léo giữa các loại trà sen và mứt sen. Đây cũng là điểm khác biệt so với các loại trà sen cùng phân khúc.
Khi chọn cây sen để khởi nghiệp, anh Huy không chỉ muốn nâng giá trị cho cây sen ở quê Bác mà còn muốn tạo nên một thương hiệu quà tặng đậm chất Nghệ. Vì vậy, ngay tại vỏ hộp quà, anh cũng khéo léo nhờ thiết kế bằng những bức tranh đậm chất quê xứ Nghệ, vừa đựng thực phẩm, vừa dùng làm vật trang trí.
Dấu ấn khác biệt của hộp quà là những bức tranh phong cảnh, địa danh nổi tiếng của Nghệ An hay như cảnh vật hoa lá, làng quê bình dị vô cùng bắt mắt.
Nhờ vậy, dù mới được tung ra thị trường chưa tới 2 năm, thương hiệu quà tặng của đơn vị đã được nhiều khách hàng yêu thích, mua để biếu tặng, giới thiệu tới bạn bè muôn phương.
"Lâu nay, khi đến Nghệ An, du khách dường như chỉ biết đến đặc sản lươn xứ Nghệ, nhưng món này chỉ có thể thưởng thức tại chỗ, rất khó mang đi. Tôi muốn có một sản phẩm mà những người con xứ Nghệ có thể giới thiệu với bạn bè, đi đâu cũng mang theo được", anh Huy tự hào giới thiệu.
Mang "quà quê" ra khắp thế giới
Anh Huy cho biết, mặc dù mạnh mẽ trước bão giông, nhưng hoa sen lại cực nhạy cảm khi bị hái xuống. Để có được bông trà sen tươi, đẹp giữ hương vị cần kĩ thuật và sự tỉ mẩn cực cao.
"Các sản phẩm của chúng tôi được làm từ các nguyên liệu bản địa, được tuyển chọn và chăm sóc kĩ lưỡng. Kết hợp bàn tay thủ công của người dân địa phương và khoa học công nghệ tiên tiến nhất để có những sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao, nhưng vẫn giữ nguyên hương vị, độ dinh dưỡng và giá trị của những nguyên liệu tươi, tốt nhất", anh Huy nói.
Năm 2023, anh xuất sắc đoạt giải Nhì tại Cuộc thi "Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Nghệ An mở rộng".
Trong đó, anh đã đầu tư công nghệ sấy Thăng Hoa hiện đại nhất được nhập khẩu từ Đức, giữ bông hoa trọn vẹn hương vị – thấm nhuần tinh tuý. Quá trình sấy từ làm lạnh ở nhiệt độ sâu đến sấy thăng hoa cần đến 60 giờ đồng hồ để có một mẻ trà chuẩn nhất, bông đẹp mà vẫn đượm hương.
Ngoài sản xuất trà sen, đơn vị của anh Huy còn có nhiều sản phẩm được chế biến từ loài hoa trên quê hương Bác Hồ như: trà tâm sen, trà lá sen, mộc liên trà, hồng liên trà, hạt sen sấy, củ sen sấy và các loại mứt từ nông sản khác… Trong đó, trà hoa sen, trà lá sen và hồng liên trà đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.
Đây cũng là bước ngoặt để anh đưa sản phẩm của mình ra thị trường và nhanh chóng được du khách đón nhận, đặc biệt là bạn bè nước ngoài.
Năm 2023, anh xuất sắc đoạt giải Nhì tại Cuộc thi "Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Nghệ An mở rộng". Sản phẩm của anh cũng vinh dự đại diện tỉnh Nghệ An tham gia tại các Hội nghị Xúc tiến thương mại ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành khác.
Kể ra thì ngắn, nhưng hành trình khởi nghiệp với cây sen trong những năm qua của anh Huy vốn là con đường đầy chông gai. Anh đã phải trải qua vô vàn khó khăn, thử thách, cùng nhiều bài học kinh nghiệm "xương máu".
Rất nhiều lần, anh cảm thấy kiệt sức, nhưng rất may bên cạnh luôn có gia đình và bạn bè ở bên, họ đã tiếp thêm động lực để giúp anh vượt qua tất cả những sóng gió.
"Tôi chưa từng suy nghĩ sẽ bỏ cuộc, bởi tôi biết con đường mình đi là đúng đắn dù gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, tôi rất may có gia đình ở bên từ những ngày khởi nghiệp. Đó là động lực giúp tôi quyết tâm tạo ra một sản vật của quê hương", anh Huy tự hào nói.
Hệ thống mạng lưới giới thiệu, phân phối sản phẩm cũng được anh Huy đặc biệt quan tâm. Ngay từ khi tạo ra được sản phẩm, anh đã đặt vấn đề tại Khu Di tích Kim Liên để dựng lên một gian hàng mái lá được dựng lên đậm chất vùng quê xứ Nghệ. Tại đây, anh trưng bày, giới thiệu các sản phẩm trà sen quê Bác tới các du khách khi đến tham quan.
Tại Khu di tích Kim Liên, một ngôi nhà lá đơn sơ với các sản phẩm từ sen để du khách mua về làm quà.
Cùng với đó, sản phẩm hiện có 3 đơn vị hợp tác, phân phối đi các tỉnh, đặc biệt, xuất khẩu sang nước bạn Lào. Sắp tới một số sản phẩm sẽ được xuất khẩu sang các nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ.
"Người Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc chuộng trà, hạt sen và củ sen. Sắp tới, chúng tôi dự kiến sẽ tăng diện tích trồng sen để làm sản phẩm xuất khẩu, đặc biệt là củ sen sấy sang thị trường Hàn Quốc", anh Huy cho biết.
Anh Huy cho hay, đang lên kế hoạch cùng người dân làm thêm cảnh quan ở các hồ sen để kết hợp làm du lịch trải nghiệm hái sen, thưởng thức trà tại đầm sen trong thời gian tới.
Mặc dù chỉ mới phát triển trong thời gian ngắn, nhưng anh tin tưởng những sản phẩm làm ra sẽ trở thành niềm tự hào của những người con xứ Nghệ, dù đi đâu cũng sẽ sẵn sàng mang theo để biếu tặng.
"Tôi và cộng sự đang nỗ lực không ngừng cùng nông dân Nghệ An xây dựng những giá trị mới cho nông sản quê hương, làm nên những sản phẩm thấm nhuần những giá trị truyền thống Việt, mang những giá trị đó đi xa hơn, đến với không chỉ người tiêu dùng trong nước mà còn với bạn bè quốc tế", anh Huy nói.
Anh Huy tin tưởng những sản phẩm của mình sẽ đến với không chỉ người tiêu dùng trong nước mà còn với bạn bè quốc tế.
Ông Nguyễn Hữu Hoà, Trưởng phòng phụ trách Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An cho biết, các sản phẩm từ sen của đơn vị anh Nguyễn Xuân Huy hiện đang có nhiều sáng tạo để đưa đến tay người tiêu dùng một cách linh hoạt. Do đó, mặc dù khởi nghiệp chưa lâu nhưng sản phẩm này được rất nhiều người biết đến.
"Anh Nguyễn Xuân Huy là một thanh niên trẻ, năng động, dám nghĩ dám làm. Sản phẩm từ sen để làm quà tặng đặc trưng cho tỉnh Nghệ An rất phù hợp. Về vấn đề hỗ trợ, trung tâm đã kết nối chuyên gia cố vấn để giúp sản phẩm tốt hơn về chất lượng, bên cạnh đó bằng nhiều hình thức khác thông qua các hoạt động thì trung tâm đã quảng bá sản phẩm không chỉ trong và ngoài nước biết đến", ông Hoà nói.