Dòng tiền từ Liên minh châu Âu (EU) để thanh toán cho việc mua nhiên liệu nhập khẩu từ Ấn Độ nhưng sản xuất từ dầu Nga đã tăng lên vào năm 2024, Politico đưa tin hôm 6/12, dẫn một báo cáo mà trang này tiếp cận được.
Từ tháng 1 đến tháng 8, EU đã mua nhiên liệu có giá trị cao hơn gần 20% so với năm ngoái từ 3 nhà máy lọc dầu lớn của Ấn Độ đang khai thác dầu Nga, theo phân tích do Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ (CSD) thực hiện.
Mặc dù không có gì không phù hợp trong quá trình mua bán hay thanh toán này, nhưng việc dòng tiền này gia tăng đã làm xói mòn những nỗ lực của EU cùng với các đồng minh G7 trong việc áp đặt mức trần giá 60 USD/thùng đối với dầu Nga và việc cấm nhập khẩu trực tiếp hầu hết dầu Nga vào EU.
Điều này cho thấy các biện pháp hạn chế nói trên đã trở nên dễ bị phá vỡ như thế nào trong 2 năm kể từ khi chúng được triển khai.
Ấn Độ đã trở thành nước mua dầu thô lớn thứ hai của Nga kể từ khi Moscow mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi tháng 2/2022. Ảnh minh họa: Zeebiz
Ấn Độ, quốc gia thay thế Ả Rập Xê-út trở thành nhà cung cấp nhiên liệu hàng đầu châu Âu vào năm 2024, cũng đã bắt đầu chấp nhận hàng hóa của Nga thông qua các tàu bị EU trừng phạt, báo cáo của CSD cảnh báo.
"Bằng cách cho phép các nước thứ ba như Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ tái xuất các sản phẩm dầu mỏ được sản xuất từ dầu Nga… EU đang cung cấp cho Điện Kremlin khả năng thay thế thị trường đã mất" ở châu Âu, ông Martin Vladimirov, một nhà phân tích cấp cao tại CSD, người đã phân tích thông tin từ một số công ty theo dõi dữ liệu hải quan và tuân thủ lệnh trừng phạt, cho biết.
Brussels biết rất rõ về "lỗ hổng" trừng phạt này, cho phép EU mua một cách hợp pháp nhiên liệu có nguồn gốc từ Nga miễn là sản phẩm cuối được chế biến ở các quốc gia khác. Theo ông Vladimirov, các khoản thu nhập bổ sung đã có thể duy trì chi phí khổng lồ cho chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.
Nhìn chung, lượng nhiên liệu nhập khẩu từ Ấn Độ của EU thực tế đã giảm 9% trong năm nay so với năm 2023, trong khi lượng mua từ 3 nhà máy lọc dầu chính của Ấn Độ – RIL Jamnagar, Vadinar và các cơ sở New Mangalore do nhà nước sở hữu – được biết đến là nơi xử lý dầu Nga đã tăng khiêm tốn 4%. Nhưng số tiền mà khối này trả cho những lần mua đó đã tăng đáng kể.
Không thể chứng minh chắc chắn rằng các nhà máy lọc dầu đã bán bao nhiêu nhiên liệu do Nga sản xuất cho EU. Nhưng vì các cơ sở này phụ thuộc rất nhiều vào Moscow về dầu thô – chiếm 30-70% tổng lượng nhập khẩu trong năm nay – nên một phần trong số đó sẽ phải được xuất khẩu sang khối này, báo cáo nêu rõ.
Tổng cộng, 3 cơ sở đã xuất khẩu 6,7 triệu tấn dầu sang các nước EU cho đến tháng 8, thu về 5,4 tỷ Euro doanh thu từ dầu mỏ, theo phân tích của CSD.
Báo cáo nêu rõ, động lực chính thúc đẩy điều này là khả năng ngày càng tăng của Moscow trong việc né tránh các lệnh trừng phạt của EU, bằng cách dựa vào một "hạm đội bóng tối" ngày càng lớn gồm các tàu chở dầu cũ kỹ với chủ sở hữu không rõ ràng và bảo hiểm không xác định để bán dầu thô của mình.
Theo CSD, trong 8 tháng đầu năm nay, các tàu chở dầu thuộc "hạm đội bóng tối" này đã vận chuyển gần 3/4 lượng dầu thô nhập khẩu của Ấn Độ từ Nga.
Trong khi đó, báo cáo lập luận rằng Ấn Độ cũng đang bắt đầu chấp nhận các tàu của Nga bị EU trừng phạt, mặc dù trước đó nước này đã từ chối các tàu chở dầu theo các hạn chế của phương Tây.
Ví dụ, một trong những tàu như vậy, Legacy, đã tiếp tục vận chuyển dầu thô đến Ấn Độ sau khi bị EU trừng phạt vào tháng 6. Kể từ đó, con tàu này đã vận chuyển hơn 200.000 tấn dầu cho các nhà máy lọc dầu, bao gồm cả khu phức hợp Jamnagar, theo báo cáo của CSD và Kpler, một nền tảng theo dõi tàu chở dầu theo thời gian thực.
Tất cả đều hợp pháp. Nhưng đối với nhà phân tích Vladimirov, điều này cho thấy "EU nên cấm nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ từ các nhà máy lọc dầu ở các nước thứ ba… những nước đã tối đa hóa việc mua dầu Nga" để bán lại cho khối.
Ông cho biết thêm, Brussels cũng phải "ngay lập tức cấm các giao dịch tài chính và thương mại với các nhà máy lọc dầu" do ít nhất một phần thuộc sở hữu của các công ty Nga như Vadinar.
Ủy ban Châu Âu (EC) và các công ty đứng sau các nhà máy lọc dầu Jamnagar, Vadinar và New Mangalore đã không trả lời yêu cầu bình luận của Politico.
Minh Đức (Theo Politico EU)
