Đây là loại cá nước ngọt thường xuất hiện vào mùa nước nổi, từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch. Do chúng có tiếng kêu éc éc như tiếng lợn nên được người dân miền Tây đặt cho cái tên là cá heo.
Cá heo nước ngọt thường sống ở những nơi có dòng nước chảy mạnh. Ở Việt Nam, cá xuất hiện và được nuôi trồng nhiều ở An Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng…
Cá có mình dẹt, chỉ bằng ba ngón tay người lớn, to nhất dài độ chừng một tấc, da láng, màu xanh nhạt, không vảy. Thân cá có sự phối hợp của nhiều màu khác nhau như màu xanh đỏ. Đuôi, vây, kỳ cá heo có màu đỏ cam rất đẹp. Khi vào mùa nước nổi, người dân thường đánh bắt bằng cách đặt lợp, giăng lưới...
Cá heo nước ngọt có thể chế biến bằng nhiều phương pháp như: Nướng, kho (kho tiêu, kho sả, kho tộ), nấu canh chua,… Tuy nhiên lưu ý phải thêm chút giấm vào trong lúc sơ chế cá sau đó dùng tay chà nhẹ cho hết nhớt trên thân cá cũng như để giảm mùi tanh của cá. Thịt cá sau khi chế biến mềm mại, béo nhưng không bị bở nên rất ngon.
Có hương vị thơm ngon lại sống chủ yếu ngoài tự nhiên, chưa thể cho sinh sản nhân tạo để nuôi đại trà như các loại cá khác nên giá cá heo nước ngọt ngày càng tăng cao.
Vào thời điểm trái mùa như hiện nay, cá heo đánh bắt tự nhiên có giá 750.000 đồng/kg nhưng luôn trong tình trạng "cháy hàng", muốn mua phải đặt trước.
Chia sẻ với Dân Việt, chị Bùi Thuý Hằng, chủ cửa hàng đặc sản miền Tây ở đường Ngô Tất Tố, phường 22, quận Bình Thạnh (Tp. HCM) cho biết, vào mùa nước nổi năm ngoái, cá heo nước ngọt có giá chỉ từ 450-500.000 đồng/kg nhưng hiện tại giá đã lên 750. 000 đồng/kg.
Do có giá trị kinh tế cao nên nhiều người đã tiến hành nuôi cá heo trong lồng bè. Thức ăn chính của cá heo là cám trộn cá sống xay nhuyễn. Một ngày cá ăn 2 lần vào sáng sớm và lúc Mặt trời lặn. Cá nuôi từ 7 - 10 tháng có thể cho thu hoạch, nuôi lớn có trọng lượng tối đa 100g/con. Không đắt như cá tự nhiên, song cá heo nuôi cũng có giá lên tới 650.000 đồng/kg, tăng 30% so với năm ngoái.
Từng nuôi thành công cá heo nước ngọt tại huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau, anh Khôi Nguyên cho biết, sở dĩ loại cá nuôi cũng có giá đắt đỏ là vì lượng giống khan hiếm, khó tìm, không ổn định.
“Lượng cá giống phải thu mua lại của bà con đánh bắt ngoài sông, lúc nhiều lúc ít nên rất khó nuôi. Ngoài ra, lồng bè nuôi cá phải được đặt ở những nơi có nước chảy mạnh, nguồn nước phải sạch thì cá mới lớn và không bị mắc bệnh đường ruột”, anh Nguyên nói.
Một chủ cửa hàng hải sản ở Gò Vấp (Tp.HCM) chia sẻ thêm, khi vận chuyển xa, cá này dễ chết nên rất khó bảo quản. Đây cũng là lý do khiến giá cá heo sống khi vận chuyển lên Tp.HCM luôn ở mức cao.
Mặc dù vậy, nhiều người vẫn chấp nhận bỏ ra số tiền không nhỏ mua cá heo nước ngọt về để hoài niệm lại hương vị quen thuộc ngày xưa hoặc để ăn cho biết.
Minh Hoa (t/h)
