Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), đồng thời chỉ trích rằng khối này được thành lập để "bóp nặn tiền" từ đất nước ông.
Phát biểu tại cuộc họp Nội các đầu tiên hôm 26/2, ông Trump cho biết quyết định về thuế quan đối với EU đã được đưa ra và sẽ được công bố "rất sớm". "Nói chung, sẽ là 25%. Và đó sẽ là đối với ô tô và tất cả những thứ khác, Tổng thống Mỹ nói với các phóng viên.
Các bình luận của ông Trump làm dấy lên viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại xuyên Đại Tây Dương "lưỡng bại câu thương" – có thể gây tổn hại đến cả nền kinh tế Mỹ và châu Âu, đồng thời gây ra thiệt hại lớn hơn cho mối quan hệ ngoại giao vốn đang căng thẳng giữa các đồng minh phương Tây.
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ EU làm dấy lên viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại xuyên Đại Tây Dương. Ảnh: Anadolu
Ông Trump không đưa ra bất kỳ thông tin chi tiết mới nào về mức thuế mà ông đề xuất đối với EU, bao gồm cả thẩm quyền mà ông sẽ sử dụng, nhưng đã tiếp tục chỉ trích khối này một cách dữ dội vì những gì ông từ lâu coi là mối quan hệ kinh tế mất cân bằng.
"Họ thực sự đã lợi dụng chúng ta theo một cách khác. Họ không chấp nhận ô tô của chúng ta. Họ không chấp nhận các sản phẩm nông nghiệp của chúng ta, họ sử dụng đủ mọi lý do tại sao không", ông nói.
"Thành thật mà nói, Liên minh châu Âu được thành lập để bóp nặn tiền từ Mỹ. Đó là mục đích của khối này. Và họ đã làm rất tốt".
Thực tế việc thành lập khối này được Washington khuyến khích sau Thế chiến II để tăng cường hội nhập kinh tế và giảm khả năng xảy ra xung đột. Đồng Euro đã giảm nhẹ sau bình luận của ông Trump, giao dịch giảm 0,2% so với đồng USD, ở mức 1,049 USD đổi 1 Euro.
Lời chỉ trích và đe dọa về thuế quan của vị Tổng thống Đảng Cộng hòa đã nhanh chóng nhận được phản hồi từ Ủy ban châu Âu (EC). Cơ quan điều hành khối cho biết, khu vực thị trường đơn lẻ lớn nhất thế giới đã là "một món hời" cho Mỹ.
"EU sẽ phản ứng kiên quyết và ngay lập tức trước những rào cản vô lý đối với thương mại tự do và công bằng, bao gồm cả khi thuế quan được sử dụng để thách thức các chính sách hợp pháp và không phân biệt đối xử", một phát ngôn viên của EC cho biết.
"EU sẽ luôn bảo vệ các doanh nghiệp, người lao động và người tiêu dùng châu Âu khỏi các mức thuế quan vô lý", vị phát ngôn viên tuyên bố.
Theo Bloomberg, đòn thuế quan tiềm tàng của ông Trump có thể ảnh hưởng tới 29,3 tỷ USD (28 tỷ Euro) kim ngạch xuất khẩu của EU.
Trong khi đó, nhiều nhà kinh tế và thậm chí cả các tờ báo bảo thủ, bao gồm cả tờ Wall Street Journal, đã cảnh báo rằng các kế hoạch của Tổng thống Donald Trump có nguy cơ gây tổn hại đến nền kinh tế Mỹ.
Các tập đoàn ô tô, những đơn vị sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi mức thuế đề xuất đối với hàng nhập khẩu của Mỹ từ Canada và Mexico cũng như EU, đã cảnh báo rằng nhu cầu về xe sẽ bị ảnh hưởng vì người tiêu dùng buộc phải trả giá cao hơn nếu áp dụng mức thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu.
"Người tiêu dùng sẽ không thể hấp thụ được mức tăng giá xe và khối lượng sẽ giảm", giám đốc điều hành của một nhà cung cấp phụ tùng ô tô lớn của châu Âu cho biết. "Ngành công nghiệp này đã ở trong tình thế mong manh, và sự bất ổn lớn này đang làm chậm lại các giao dịch, đầu tư và phân bổ vốn".
- Tham khảo thêm
Đòn tấn công thương mại mới nhất của ông Trump cũng được công bố trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Brussels về cách tiếp cận "Nước Mỹ trên hết" của chính quyền mới đối với các vấn đề quốc tế.
Ngoài việc khơi dậy căng thẳng thương mại, ông Trump còn gây lo ngại về cam kết của ông đối với an ninh của châu Âu và tương lai của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Với việc ông Trump cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, các quan chức ở Kiev và Brussels lo ngại rằng Tổng thống Mỹ có xu hướng đạt được một thỏa thuận hòa bình có lợi cho Nga.
Hôm 24/2, Thủ tướng tương lai của Đức Friedrich Merz cho biết đất nước của ông phải đạt được "độc lập" khỏi Mỹ vì "người Mỹ, hoặc ít nhất là một bộ phận người Mỹ này… không quan tâm nhiều đến số phận của châu Âu".
Ông Merz, người đang tìm cách thành lập một chính phủ liên minh sau khi liên minh CDU/CSU của ông giành được nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử quốc hội trước đó, cho biết ông không chắc NATO sẽ tồn tại dưới hình thức hiện tại vào giữa năm nay hay không, "hoặc liệu chúng ta có phải thiết lập năng lực phòng thủ châu Âu độc lập nhanh hơn nhiều hay không".
Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hôm 26/2, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã tìm cách xoa dịu những lo ngại về tương lai của NATO đồng thời kêu gọi các chính phủ châu Âu đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng của chính họ.
"Phản ứng của tôi là NATO không gặp nguy hiểm. Điều duy nhất khiến NATO gặp nguy hiểm là thực tế là chúng ta có các đồng minh NATO hầu như không có quân đội hoặc quân đội của họ không có nhiều năng lực vì họ đã dành 40 năm không chi bất kỳ khoản tiền nào cho nó", ông Rubio nói khi được hỏi về các bình luận của ông Merz.
"Đây là những quốc gia giàu có, đặc biệt là ở Tây Âu", ông Rubio nói thêm. "Họ có rất nhiều tiền. Họ nên đầu tư số tiền đó vào an ninh quốc gia của họ, nhưng họ lại không làm vậy".
Minh Đức (Theo The Guardian, Financial Times, Aljazeera)
