Cuộc đấu khẩu nảy lửa giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 28/2 gây sốc nhưng không hoàn toàn bất ngờ, các nhà phân tích cho biết, nhưng con đường phía trước của Kiev đang ngày càng trở nên bất định.
Ông Trump từ lâu đã chỉ trích hàng tỷ USD viện trợ của Mỹ dành cho Ukraine kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở quốc gia Đông Âu vào tháng 2/2022, và thường xuyên hứa – nhưng không cung cấp thông tin chi tiết – sẽ chấm dứt cuộc giao tranh ngay sau khi nhậm chức.
Vào ngày 12/2, nhà lãnh đạo Mỹ đã nói điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, dường như là dấu hiệu bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình mà không có Ukraine. Động thái này khiến Kiev tức giận và làm "dậy sóng" đôi bờ Đại Tây Dương.
Kể từ đó, ông Zelensky và các đồng minh châu Âu của Washington đã kêu gọi ông Trump cung cấp các đảm bảo an ninh cho bất kỳ lệnh ngừng bắn nào, để đảm bảo sẽ có hậu quả nếu một trong hai bên phá vỡ nó.
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ đã từ chối nói liệu ông có cung cấp các đảm bảo như vậy hay không, khẳng định tin tưởng phía Nga sẽ không phá vỡ bất kỳ thỏa thuận nào.
Ông Zelensky, ông Trump và ông Vance trong cuộc họp tại Nhà Trắng, ngày 28/2/2025. Ảnh: ABC News
Hôm 28/2, căng thẳng lên đến đỉnh điểm và bùng phát sau khi ông Trump và Phó Tổng thống của ông, JD Vance, chỉ trích ông Zelensky không "biết ơn" đủ vì sự ủng hộ của Mỹ dành cho Ukraine.
"Ông ấy có thể quay lại khi ông ấy sẵn sàng cho hòa bình", ông Trump nói. Thư ký báo chí của ông Trump sau đó nói thêm rằng nhà lãnh đạo Ukraine và phái đoàn đã được yêu cầu rời khỏi Nhà Trắng sau cuộc đụng độ tại Phòng Bầu dục.
Tổng thống Ukraine đã rời đi mà không ký thỏa thuận về khoáng sản mà ông hy vọng qua đó sẽ nhận được sự đảm bảo an ninh của Mỹ.
Ông Brian Finucane, cố vấn cấp cao tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG), cho biết việc căng thẳng xảy ra trong cuộc họp hôm 28/2 không có gì "đáng ngạc nhiên".
"Màn trình diễn của Tổng thống và Phó Tổng thống tại Phòng Bầu dục là chưa từng có, nhưng không hoàn toàn đáng ngạc nhiên khi xét đến quan điểm nổi tiếng của Tổng thống Trump về sự hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine và câu chuyện về cuộc chiến của Nga với Ukraine mà ông đã thúc đẩy", ông Finucane nói.
Nhà phân tích chính trị người Ukraine Volodymyr Fesenko nói với AFP rằng có một danh sách dài các hành động của Mỹ dưới thời chính quyền Trump cho thấy một sự rạn nứt như vậy đang ở ngay trước mắt.
Ông Fesenko chỉ ra, điều đó bao gồm áp lực của Mỹ đối với Ukraine, cách các quan chức Mỹ mô tả ông Zelensky, đánh giá của Washington về xung đột Nga-Ukraine và thái độ đối với các cuộc đàm phán ngừng bắn.
"Tất cả những điều này cho thấy sự rạn nứt này, sự bùng nổ này, chắc chắn sẽ xảy ra sớm hay muộn", nhà phân tích chính trị người Ukraine nói.
Điều gì xảy ra tiếp theo vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể báo hiệu điều không may cho Ukraine, ông Finucane của ICG cho biết.
"Có tin từ chính quyền Mỹ rằng họ có thể cắt giảm các chuyến hàng vũ khí đến Ukraine hiện đang trong quá trình chuyển giao theo Thẩm quyền Rút vốn của Tổng thống (PDA)", chuyên gia của ICG nói.
Những chuyến hàng vũ khí đó đã được cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden chấp thuận trước khi ông rời nhiệm sở, trong nỗ lực dường như nhằm củng cố hàng tỷ USD viện trợ bổ sung trước khi ông Trump nhậm chức.
Phát biểu với Đài Fox News sau cuộc họp căng thẳng tại Nhà Trắng, ông Zelensky thừa nhận sẽ "khó" để Ukraine ngăn chặn bước tiến của các lực lượng Nga nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ.
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Ukraine nói thêm, ông tin rằng mối quan hệ của Kiev với Washington có thể được cứu vãn – nhưng ông muốn ông Trump "thực sự đứng về phía chúng tôi nhiều hơn".
Tại châu Âu, sự kiện ở Nhà Trắng đã được nhìn nhận với sự báo động, với việc một số cường quốc EU – bao gồm Pháp, Đức và Anh – nhanh chóng tái khẳng định sự ủng hộ của họ đối với Ukraine.
Nhà ngoại giao hàng đầu của EU Kaja Kallas đã đưa ra một tuyên bố thậm chí còn mạnh mẽ hơn, dường như đặt câu hỏi về vai trò lãnh đạo của Mỹ trong liên minh xuyên Đại Tây Dương, giữa các cường quốc châu Âu và Washington.
Thủ tướng Italy Giorgia Meloni đã kêu gọi một cuộc họp ngay lập tức giữa Mỹ và châu Âu để thảo luận về cách giải quyết vấn đề Ukraine.
Hơn một chục nhà lãnh đạo châu Âu sẽ họp tại London vào ngày 2/3 để thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine. Một Hội nghị Thượng đỉnh châu Âu đặc biệt dành riêng cho Ukraine cũng đã được Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa triệu tập vào ngày 6/3.
Minh Đức (Theo Digital Journal, Independent)
