Một trong những chính trị gia có ảnh hưởng nhất Ukraine và cũng là trợ lý thân cận nhất của Tổng thống Volodymyr Zelensky – ông Andriy Yermak – đã đệ đơn từ chức chỉ vài giờ sau khi cơ quan chống tham nhũng đột kích nhà riêng của ông.
Điều này diễn ra đúng vào thời điểm Ukraine đang chịu áp lực cực mạnh từ Mỹ nhằm chấp nhận một thỏa thuận hòa bình để chấm dứt giao tranh với Nga.
Ông Andriy Yermak, 54 tuổi, người vừa từ chức khỏi vị trí Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine, từ lâu đã được coi là "người đàn ông quyền lực thứ hai" tại quốc gia này. Ông chính là người đứng đầu phái đoàn Ukraine trong các cuộc đàm phán gần đây với Washington tại Geneva.
Ông Andriy Yermak được nhìn thấy bên cạnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc họp cấp cao ở Warsaw, Ba Lan, tháng 1/2025. Ảnh: Getty
Việc ông Yermak từ chức, được chính Tổng thống Zelensky công bố tối hôm 28/11, đã khiến vị thế của Kiev trở nên đặc biệt mong manh ngay trước thềm các cuộc đàm phán hòa bình quan trọng với Washington.
"Tôi không muốn bất kỳ ai còn có câu hỏi nào về Ukraine hôm nay. Vì vậy hôm nay chúng ta có những quyết định nội bộ sau. Thứ nhất, sẽ có sự tái khởi động Văn phòng Tổng thống Ukraine. Người đứng đầu Văn phòng, ông Andriy Yermak, đã viết đơn xin từ chức", ông Zelensky cho biết trong bài phát biểu video như thường lệ của mình trước toàn quốc.
Ông Yermak chưa đưa ra tuyên bố công khai nào ngay lập tức. Ông đã xác nhận trước đó trong ngày rằng cuộc đột kích đang diễn ra, đồng thời nói trên mạng xã hội rằng ông "hoàn toàn hợp tác" với chính quyền.
"Các nhà điều tra không gặp bất kỳ trở ngại nào. Họ đã được toàn quyền tiếp cận căn hộ, và các luật sư của tôi đang có mặt tại hiện trường, tương tác với các quan chức thực thi pháp luật", ông Yermak nói.
Ông Andriy Yermak (ở giữa, tại Washington, năm 2024), được coi rộng rãi là nhân vật quyền lực thứ hai của Ukraine thời chiến. Ảnh: NY Times
Cuộc đột kích nhà riêng của ông Yermak do 2 cơ quan chống tham nhũng hàng đầu Ukraine – Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAPO) – thực hiện. Điều này được xác nhận trong một tuyên bố được các cơ quan này đưa ra hôm 28/11.
Dù tuyên bố không tiết lộ lý do cụ thể, vụ việc diễn ra chỉ 2 tuần sau khi 2 cơ quan này công bố cuộc điều tra quy mô lớn liên quan cáo buộc hối lộ lên tới 100 triệu USD tại công ty năng lượng hạt nhân nhà nước, liên quan đến một số cựu quan chức cấp cao và một đối tác kinh doanh cũ của ông Zelensky từ thời ông còn làm trong ngành giải trí.
Mặc dù ông Yermak chưa bị nêu tên là nghi phạm, các nhà hoạt động, nghị sĩ đối lập và thậm chí một số thành viên đảng "Đầy tớ của Nhân dân" cầm quyền đã liên tục yêu cầu ông từ chức, cho rằng sự hiện diện của ông làm suy yếu vị thế đàm phán của Ukraine.
Ông Mykyta Poturayev, một nhà lập pháp của đảng cầm quyền, người từng kêu gọi cải tổ triệt để cả Văn phòng Tổng thống lẫn chính phủ, cho biết việc ông Yermak từ chức diễn ra vào thời điểm nguy hiểm nhưng là cần thiết.
"Việc ông Andriy Yermak tiếp tục tại vị tiềm ẩn những nguy cơ lớn hơn rất nhiều so với rủi ro của việc ông ấy rời đi vào thời điểm này".
Nhưng theo CNN, tình huống mới nhất này đặc biệt khó xử đối với ông Zelensky, nhất là khi ông Yermak mới đây đã được bổ nhiệm làm người đứng đầu phái đoàn đàm phán Ukraine.
Hiện chưa rõ ai sẽ thay thế ông Yermak trong các vòng đàm phán tiếp theo, dự kiến diễn ra sớm nhất là vài ngày tới. Khi thông báo về việc từ chức, ông Zelensky cho biết ông sẽ trao đổi với các ứng cử viên tiềm năng cho vị trí Chánh Văn phòng Tổng thống vào ngày 29/11.
Nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho biết phái đoàn đàm phán gặp phía Mỹ sẽ bao gồm Tổng Tham mưu trưởng, đại diện Bộ Ngoại giao, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia, cùng các cơ quan tình báo Ukraine.
Các cuộc đàm phán với Mỹ đã gặp nhiều khó khăn. Tuần trước, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm, với phần lớn các điều khoản được cho là có lợi cho Nga.
Các quan chức Ukraine và châu Âu đã phản đối mạnh mẽ phiên bản kế hoạch hòa bình đó, và trong các cuộc đàm phán ở Geneva, phái đoàn của ông Yermak đã thuyết phục được phía Mỹ sửa đổi nó.
Các cuộc đàm phán khác đã được lên lịch trong những ngày tới. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 27/11 cho biết ông dự kiến một phái đoàn Mỹ sẽ đến Moscow vào đầu tuần tới, trong khi ông Zelensky cho biết phái đoàn Ukraine cũng sẽ gặp phái đoàn Mỹ.
Nga cho biết họ đang theo dõi diễn biến sau khi ông Yermak từ chức. Hiện tại, khó có thể đưa ra dự đoán về những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Chúng tôi đang theo dõi tình hình rất cẩn thận", người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với CNN hôm 28/11.
"Đồng thời tất nhiên chúng tôi vẫn theo đuổi các mục tiêu của mình bằng cách tiếp tục chiến dịch quân sự đặc biệt, và tiếp tục cởi mở cho đàm phán và chuẩn bị cho cuộc gặp với Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff", ông Peskov bổ sung.
Minh Đức (Theo CNN, Reuters)
