Lợi ích rau vón vén
Rau vón vén có nhiều tên gọi như chua ngút, chua ngút hoa ngọn, dây ngút, dây chua meo, thùn mủn. Loại rau này có tên khoa học Embelia ribes Burm f. thuộc họ Ðơn nem - Myrsinaceae.
Đây là loài cây bụi leo, có thể cao đến 7m hay hơn, có cành. Trục cụm hoa, cuống hoa, lá bắc và lá đều có lông, màu hơi trắng. Thân màu nâu đỏ hay nâu sẫm, hơi có khía dọc. Lá mọc so le, thuôn, gốc tròn hoặc có góc, có mũi nhọn ngắn hay tù ở chóp, nguyên, nhẵn, cuống lá lõm ở mặt trên. Hoa nhiều nhỏ, màu vàng lục, xếp thành chùm ở ngọn. Quả hạch hình cầu, màu đỏ sẫm, lẫn những điểm màu lơ, dài và rộng khoảng 2,5mm, vỏ quả thường nhăn nheo. Cây ra hoa tháng 2-3 trở đi, có quả từ tháng 3 đến tháng 10.
Mặc dù là cây mọc dại nhưng được nhiều người săn lùng. Cây phổ biến ở Việt Nam, còn có ở Ấn Độ, Myanmar, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái lan, Sri Lanka, Malaysia, Indonesia, Philippines, Niu-Ghinê. Thường gặp những nơi có nhiều ánh sáng, ven rừng hoặc trên đồi ở khắp cao độ khác nhau. Thu hái quả vào mùa thu khi chín, hái về xát, vỏ phơi khô lấy hạt, khi dùng tán nhỏ. Rễ lấy về rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô. Lá dùng tươi làm rau ăn.
Theo báo Đà Nẵng loại rau dại này chứa chứa tanin, hợp chất anthraquinon, tinh dầu, dầu béo và 2-3% embelin (embelic acid). Trong lá có caroten 4,6mg% và vitamin C 62,5mg%.
Loài cây này thường mọc ở trong rừng. Loại rau rừng tên lạ này có vị chua chua, thường được dùng để nấu canh chua. Đặc biệt là dùng để nấu với cá hoặc ninh xương thì rất ngon. Ảnh: Internet.
Đặc biệt trong từ điển cây thuốc Việt Nam, chua ngút có vị ngọt, tính mát, có tác dụng kháng sinh, sát trùng. Thông thường nhiều người sử dụng trừ giun sán, làm se, gây trung tiện, tăng chuyển hóa, kích thích, giải khát và bổ của quả. Cao lỏng của quả có tác dụng kháng khuẩn Staphylococcus aureus và Escherichiacoli; cao này cũng có tác dụng co bóp tử cung, có tác dụng trên chức năng nội tiết sinh dục và chống thụ thai. Thân cây có vị ngọt, tính mát có tác dụng bổ huyết. Rễ, lá có vị ngọt, chua chát, tính bình, có tác dụng khu phong, giảm đau, tiêu viêm, cầm ỉa chảy...
Điểm nổi bật của lá vón vén có vị chua dịu, thường được người dân tộc Thái vùng Tây Bắc sử dụng để nấu canh, làm gỏi cá hoặc ninh với xương ăn rất thơm ngon.
Mách bạn cách nấu món canh cá nấu lá vón vén ở bản Thái
Rau vón vén tuy có tên kỳ lạ nhưng là đặc sản của vùng Tây Bắc, được nhiều người tiêu dùng ưa thích vì đây là loại rau sạch do mọc hoang dã, ăn lạ miệng.
Vón vén là loài cây dạng thân leo được mọc thành bụi, quấn lên các cây khác trong rừng. Quan sát kỹ sẽ thấy thân cây có màu hơi tía, lá có hình bầu dục, mặt trên lá xanh bóng, mặt dưới màu trắng bạc. Khi hái, lá vón vén tuôn ra rất nhiều nhựa trắng như sữa ở cuống lá mà nếu lỡ tay chạm phải thì rất dính tay.
Vón vén là loài cây dạng thân leo được mọc thành bụi, quấn lên các cây khác trong rừng. Lá vón vén có vị chua dịu, thường được người dân tộc Thái vùng Tây Bắc sử dụng để nấu canh, gỏi cá...
Khác hẳn với các loại rau khác, lá vón vén khi được cho vào nấu canh lúc nào cũng chuyển từ màu xanh sang màu úa vàng. Canh cá lá vón vén có vị chua dịu, ăn lá có vị bùi bùi sần sật, tạo nên một hương vị vô cùng đặc biệt.
- Lá vón vén được rửa sạch để cho ráo nước rồi dùng tay bóp nát. Trong lúc đợi cá ngấm gia vị, các chị đã bắc một nồi nước lên bếp rồi cứ thế hướng dẫn cho tôi cách nấu.
- Khi nước đã sôi, mới trút cá vào và không quên cho thêm vài lát gừng để loại bỏ mùi tanh của cá.
- Nồi cá được hầm cho chín nhừ, nước canh có vị ngọt thì cho tiếp lá vón vén vào đun thêm vài phút cho vị chua của lá hòa vào nước canh, nêm thêm chút mắm muối cho đậm đà rồi bắc nồi xuống và múc canh ra tô.
Trúc Chi (t/h)
