Đồng dao là thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em rất được phổ biến ở thời phong kiến. Đồng dao bao gồm nhiều loại: các bài hát, câu hát trẻ em, lời hát trong các trò chơi, bài hát ru em... Thường gặp nhất là các bài đồng dao gắn liền với các trò chơi trẻ em.
Đồng dao là thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em.
Trong lịch sử có rất nhiều bài đồng dao có khả năng tiên đoán các việc đại sự. Các bài đồng dao này thường hay xuất hiện vào cuối triều đại và trong thời kỳ loạn thế, có lẽ là bởi những đứa trẻ ngây thơ dễ truyền đạt ý trời, những lời tiên đoán dường như nói với mọi người rằng, trong u minh mọi sự sớm đã có an bài.
“Tỉnh thuỷ dật, diệt táo yên, quán ngọc đường, lưu kim môn”
Thời Hán Nguyên Đế, có bài đồng dao sau: “Tỉnh thuỷ dật, diệt táo yên, quán ngọc đường, lưu kim môn”, ý rằng nước giếng tràn, dập khói bếp, tưới ngọc đường, chảy kim môn. Đến thời Hán Thành Đế tháng ba Mậu Tử, năm Kiến Thủy thứ hai, giếng nước ở trong Bắc cung dâng trào, sao đó nước giếng tràn ra ngoài chảy về phía Nam.
Nước giếng, thuộc phần âm; khói bếp, thuộc phần dương; ngọc đường và kim môn là nơi ở của bậc chí tôn, giống như âm thịnh mà dương suy, cung thất bị xâm lấn đã ứng nghiệm. Vương Mãng sinh vào năm Hán Nguyên Đế sơ nguyên thứ tư, được Hán Thành Đế phong hầu, làm Tam công phò tá triều chính, sau đó đã cướp ngôi.
“Yến yến vĩ tiên tiên, Trương công tử, thì tương kiến. Mộc môn thương lang căn, yến phi lai, trác hoàng tôn, hoàng tôn tử, yến trác thi”
Thời Hán Thành Đế có bài đồng dao: “Yến yến vĩ tiên tiên, Trương công tử, thì tương kiến. Mộc môn thương lang căn, yến phi lai, trác hoàng tôn, hoàng tôn tử, yến trác thi”.
Năm Hán Gia Hồng thứ ba, Hán Thành Đế cải trang vi hành, ông thường đi cùng Phú Bình Hầu Trương Phóng, tự xưng là gia nhân của Phú Bình Hầu. Ông đến phủ Dương Hà công chúa chơi, thấy ca nữ Triệu Phi Yến “nhảy múa xuất thần”, liền triệu bà vào cung, hết mực sủng ái, thế nên mới có câu “yến yến vĩ tiên tiên” nghĩa là diện mạo thanh tú xinh đẹp.
Ca nữ Triệu Phi Yến. (Ảnh qua artron.net)
“Trương công tử”, ý chỉ Phú Bình Hầu. “Mộc môn thương lang căn”, ý chỉ tiền bạc trong cung, tương lai sẽ có được sự tôn quý. Về sau, Triệu Phi Yến được lập làm hoàng hậu. Em gái của bà là Triệu Chiêu Nghi giết hại hoàng tử hậu cung, sau đó tự sát, đó chính là “yến phi lai, trác hoàng tôn, hoàng tôn tử, yến trác thi”.
“Thiên lý thảo, hà thanh thanh”
Theo ghi chép trong “Hậu Hán thư”, đầu năm nguyên niên Hán Hiến Đế, trong thành Trường An lan truyền bài đồng dao: “Thiên lý thảo, hà thanh thanh. Thập nhật bốc, bất đắc sinh” (cỏ ngàn dặm, xanh thế nào. Trong mười ngày, không được sống). Thoạt đầu rất khó để hiểu được ý nghĩa câu này.
Tạo hình Đổng Trác trên phim.
Kỳ thực, đây là một dạng đố chữ, “thảo thiên lí”, đây là chữ “Đổng”, ám chỉ họ của Đổng Trác; “hà thanh thanh”, “hà” chính là “như thế nào được”, chính là không thể giữ được xanh tươi “thanh thanh”, vậy không phải khô héo thì là gì đây, thực ra là chỉ cái chết; “thập nhật bốc”, đây chính là chữ “Trác”, ám chỉ tên của Đổng Trác; “bất đắc sinh”, càng nói rõ hơn là Đổng Trác sắp phải chết.
Quả thật, Đổng Trác hung bạo lạm quyền, nhưng lại thất bại nhanh chóng, rơi vào kết cục bi thảm. Vì ngông cuồng lộng hành nên đã dẫn đến cuộc thảo phạt giữa các chư hầu, cuối cùng bị con nuôi của ông là Lữ Bố giết chết.
“Bát cửu niên gian thuỷ dục suy, chí thập tam niên vô kiết di”
Những năm đầu Kiến An thời Hán Hiến Đế, tại Kinh Châu có bài đồng dao: “Bát cửu niên gian thuỷ dục suy, chí thập tam niên vô kiết di” (tạm dịch: Tám chín năm bắt đầu suy bại; đến 30 năm không còn lưu lại gì). Ý chỉ rằng triều Hán từ phong trào phục hưng đến nay, chỉ có Kinh Châu là có thể được bảo toàn.
Sau khi Lưu Biểu đến nhậm chức tại Kinh Châu, thì bách tính vẫn có thể sống an lạc vui vẻ, nhưng đến năm Kiến An thứ 9 thì bắt đầu suy bại. Cái gọi là bắt đầu suy bại, là chỉ từ sau khi vợ con của Lưu Biểu chết, các tướng lĩnh cũng lưu lạc suy vong. Còn 30 năm không có gì lưu lại, là chỉ Lưu Biểu chết, Kinh Châu cũng lụi tàn.
Lúc đó huyện Hoa Dung có một người phụ nữ, bỗng nhiên khóc lóc than rằng: “Sắp có đại tang”. Vì lời lẽ kém may mắn, nên huyện lệnh cho rằng đây là những lời tà thuyết mê hoặc quần chúng, liền bắt vào ngục. Hơn một tháng sau, trong ngục bà ta lại khóc lóc nói: “Lưu Biểu và Kinh Châu hôm nay đã tận số”.
Hoa Dung cách Kinh Châu mấy trăm dặm, huyện lệnh lập tức phái người cưỡi ngựa đi kiểm chứng, quả nhiên Lưu Biểu đã chết. Vậy nên huyện lệnh thả bà ta ra. Bà ta tiếp tục ca hát: “Không ngờ Lý Lập là quý nhân”. Không lâu sau, Tào Tháo bình định Kinh Châu, để Lý Lập, tự là Kiến Hiền người quận Trác Châu làm Thích sử Kinh Châu.
“Tam công quy vu Tư Mã”
Nước Đông Ngô lực không mạnh, Ngô vương không tín nhiệm bộ hạ, bố trí bắt giữ vợ con của các vị tướng lĩnh trấn giữ biên cương làm con tin ở hậu phương. Hàng ngày có mười mấy đứa trẻ cùng cảnh ngộ chơi đùa cùng nhau.
Tạo hình Tư Mã Ý trên phim.
Tháng 2 năm Vĩnh An thứ ba thời Tôn Hưu, một hôm, có một đứa trẻ khoảng 6, 7 tuổi, mặc áo màu xanh đột nhiên đến chơi đùa với đám trẻ này. Đám trẻ không biết cậu ta, đều hỏi: “Ngươi là con cái nhà ai vậy, sao hôm nay lại đột nhiên tới đây?”. Cậu bé đáp: “Thấy các ngươi chơi vui vẻ, nên ta cũng đến đây chơi!”
Mọi người nhìn kĩ cậu ta, thì thấy đôi mắt cậu ta phát ra tia sáng rực rỡ. Đám trẻ sợ hãi vội vã hỏi lại. Cậu bé đáp: “Các ngươi sợ ta không? Ta không phải là người Trái Đất, ta là người sao Hỏa, ta có lời muốn nói cho các ngươi biết: Tam công quy vu Tư Mã”, ý rằng thế cục Tam quốc sẽ rơi vào tay nhà Tư Mã.
Đám trẻ hoảng sợ, có đứa chạy đi mách với người lớn, người lớn vội chạy đến xem chuyện gì xảy ra. Cậu bé nói: “Ta đi đây”! Rồi nhún vai bay lên không trung. Mọi người ngẩng đầu nhìn theo, thấy hình như cậu ta túm lấy một mảnh vải để đu lên trời. Mấy người đang chạy tới vẫn nhìn thấy. Cậu ta dần dần bay lên cao, một lúc sau thì biến mất.
Lúc đó pháp lệnh của nước Ngô vô cùng hà khắc, mọi người không dám kể chuyện này ra. Bốn năm sau nước Thục diệt vong, sáu năm sau nước Ngụy bị họ Tư Mã phế bỏ, 21 năm sau nước Ngô bị Tư Mã Viêm đánh chiếm, Tam quốc thống nhất quy về triều Tấn của họ Tư Mã.
Video: Đổng Trác bị Lữ Bố giết.
Quốc Tiệp
