Quan Vũ là một trong những nhân vật lịch sử của Trung Quốc được biết đến nhiều nhất ở khu vực Đông Á. Hình tượng của ông đã được tiểu thuyết hóa trong Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung và sau này được khắc họa trong các dạng hình nghệ thuật như kịch, chèo, tuồng, phim ảnh...
Quan Vũ được miêu tả có khuôn mặt đỏ như gấc, mắt phượng mày tằm, râu dài hai thước, tay cầm Thanh long yển nguyệt đao, cưỡi trên ngựa Xích Thố, dáng vẻ oai phong lẫm liệt, tính tình hào hiệp, trượng nghĩa, sức chiến đấu mạnh mẽ địch vạn người.
Tuy vậy, năng lực thực của ông trong lịch sử có khác biệt rất lớn so với những thông tin được chuyển tải trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của tác giả La Quán Trung.
Quan Vũ chém Hoa Hùng
Trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung mô tả Hoa Hùng cao 9 thước, tướng mạo oai phong, khi ông ra trận ở hồi 5 đã chém liên tiếp mấy tướng của liên quân chư hầu khiến Tôn Kiên phải rút quân. Về sau nhờ có Quan Vũ chém chết Hoa Hùng thì 18 đạo chư hầu mới tiến quân tiếp được. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu lịch sử cho rằng tình tiết này là hư cấu. Thực tế Hoa Hùng do Tôn Kiên giết chết và Hoa Hùng cũng không có thành tích quân sự đáng kể, kể cả chiến công chém 2 tướng Du Thiệp, Phan Phụng cũng chỉ là hư cấu.
Hoa Hùng (? - 190) là vị tướng quân đội dưới quyền Đổng Trác sống vào cuối đời Hán trong lịch sử Trung Quốc và cũng là một nhân vật trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung.
Trong lịch sử, năm 190, các chư hầu liên quân lại tiến đánh Đổng Trác. Trong một trận chiến chống lại liên quân, Hoa Hùng chết khi thua trận trước Tôn Kiên.
Video: Quan Vũ chém Hoa Hùng.
Quan Vũ chém Nhan Lương
Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung miêu tả Nhan Lương là một chiến binh rất dũng mãnh. Trong trận Bạch Mã, ông đã liên tiếp tiêu diệt các tướng Ngụy Tục và Tống Hiến của Tào Tháo, đồng thời đánh cho Từ Hoảng phải thua chạy, làm các tướng của Tào Tháo ai cũng ghê sợ. Sau đó Quan Vũ dưới lệnh của Tào Tháo đã ra trận: "Quan Vũ nhảy lên ngựa, cầm Thanh Long Đao phi xuống núi, xông thẳng vào thế trận của địch. Quân Hà Bắc bị rẽ đôi như sóng nước. Quan Vũ xông thẳng vào Nhan Lương.
Nhan Lương thấy Quan Vũ lao tới, đang định cất tiếng hỏi thì ngựa Xích Thố đã tới trước mắt. Nhan Lương không kịp trở tay, bị Quan Vũ dùng đao đâm ngã xuống ngựa, cắt lấy thủ cấp treo lên cương ngựa. Quan Vũ thu đao rút về, như vào chỗ không người". Đây là một trong những chiến tích có thật của Quan Vũ.
Theo sử liệu, Nhan Lương (? – 200) là tướng có chức vụ cao nhất và nổi bật nhất dưới trướng của Viên Thiệu, trong thời Đông Hán và Tam quốc của lịch sử Trung Quốc. Năm 200, Viên Thiệu mang quân nam tiến đánh Hứa Xương, trung tâm chính trị do Tào Tháo đang nắm vua Hiến Đế. Để có đường vượt Hoàng Hà an toàn, Viên Thiệu phái Nhan Lương tấn công thành Bạch Mã - nằm về phía đông bắc của Hứa Xương (Hà Nam ngày nay).
Trong Tam quốc chí của sử gia Trần Thọ chép: “Tháng 4 năm 200, Tào Tháo dẫn Quan Vũ và Trương Liêu đi cứu Bạch Mã; mặt khác lại chia quân ra Diên Tân để phân tán sự chú ý của Viên Thiệu. Quả nhiên, Thiệu tăng cường thêm quân cho Diên Tân mà không chú ý Bạch Mã. Tào Tháo nhân đó đột ngột thúc quân đánh mạnh ở Bạch Mã. Quan Vũ ra trận, giết chết mãnh tướng của Viên Thiệu là Nhan Lương, giải vây cho thành Bạch Mã”.
Video: Quan Vũ chém Nhan Lương.
Quan Vũ chém Văn Xú
Tại hồi thứ 26 trong Tam quốc diễn nghĩa - Viên Bản Sơ hao binh tổn tướng; Quan Vân Trường treo ấn gói vàng. Văn Xú thực lực không thua kém Nhan Lương, do sốt ruột vì muốn báo thù cho người anh em, Văn Xú đã tự dẫn quân xông đến trước trận, một mình đánh với cả Trương Liêu, Từ Hoảng mà vẫn thắng. Điều đó cho thấy thực lực của Văn Xú mạnh đến mức các tướng giỏi của Tào cũng đánh không lại.
Thế nhưng sau đó lại bị Quan Vũ dễ dàng chém chết khi đuổi theo. Đó là chuyện viết trong tiểu thuyết. Còn trong thực tế, Văn Xú một mình đánh với 2 tướng Tào, không hề sợ hãi, càng đánh càng hăng. Dù thế nào cũng không thể như La Quán Trung mô tả: “Vừa gặp Quan Vũ đánh chưa được ba hiệp đã thấy đuối thế liền quay ngựa chạy. Ngựa Xích Thố chạy quá nhanh, sấn kịp ngay sau lưng Văn Xú; Quan Vũ đưa một nhát đao, Văn Xú chết ngay dưới chân ngựa”.
Văn Xú (? – 200) là một võ tướng thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông phục vụ dưới quyền Viên Thiệu. Có rất ít tư liệu lịch sử nói về ông, nhưng phần lớn đều so sánh sự dũng mãnh của ông ngang bằng với Nhan Lương, một tướng khác của Viên Thiệu.
Về cái chết của Văn Xú theo sử liệu, vào năm 200, sau khi Nhan Lương bị Quan Vũ giết chết trong trận Bạch Mã, Viên Thiệu đã đem toàn bộ quân của mình và tấn công quân đội của Tào Tháo tại Diên Tân. Văn Xú cùng với Lưu Bị (lúc đó đang nương nhờ Viên Thiệu) được cử làm tiên phong với 5000 kị binh đuổi theo Tào Tháo. Tào Tháo sai quân bỏ lại lương thảo và ngựa. Quân Văn Xú thấy vậy nên bỏ cả hàng ngũ, tranh nhau cướp ngựa. Bấy giờ Tào Tháo mới sai quân quay lại đánh. Quân của Tháo tuy ít hơn nhưng tinh nhuệ, đánh bại quân Văn Xú và ông cũng chết trong đám loạn quân.
Video: Quan Vũ chém Văn Xú.
Quốc Tiệp (t/h)