Số lượng trẻ sơ sinh được sinh ra tại Nhật Bản đã giảm xuống mức thấp nhất mà đất nước này từng chứng kiến kể từ khi bắt đầu ghi nhận chỉ số này cách đây 125 năm, giảm năm thứ 9 liên tiếp bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm đảo ngược tình trạng này.
Nhật Bản đã ghi nhận 720.988 ca sinh vào năm 2024, giảm 5% so với năm trước, Bộ Y tế Nhật Bản cho biết hôm 27/2.
Sự suy giảm theo năm nhấn mạnh các vấn đề lâu dài của Nhật Bản về tình trạng dân số già hóa và suy giảm nhanh chóng, gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế và an ninh quốc gia của "xứ sở mặt trời mọc".
Năm ngoái, đất nước này đã chứng kiến kỷ lục 1,6 triệu ca tử vong, khiến dân số giảm gần 900.000 người, bao gồm cả những người nhập cư rời khỏi Nhật Bản. Điều đó có nghĩa là cứ 2 người tử vong thì có một trẻ sơ sinh mới chào đời.
Tỉ lệ sinh ở Nhật Bản giảm năm thứ 9 liên tiếp và ghi nhận mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu ghi nhận chỉ số này vào thời kỳ Minh Trị năm 1899. Ảnh: NHK
Phản ứng trước diễn biến này, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba thừa nhận một thực tế buồn rằng xu hướng giảm tỉ lệ sinh vẫn chưa được đảo ngược.
"Chúng ta cần lưu ý rằng xu hướng sinh giảm vẫn chưa dừng lại. Nhưng số lượng các cuộc hôn nhân đã tăng lên. Với mối liên hệ chặt chẽ giữa số lượng các cuộc hôn nhân và số lượng các ca sinh, chúng ta cũng nên tập trung vào khía cạnh này", Thủ tướng Ishiba cho biết.
Nhân khẩu học của Nhật Bản khiến các nhà hoạch định chính sách và các nhà nghiên cứu lo ngại, vì đây cũng là quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất, với gần 30% dân số đã trên 65 tuổi.
Các chuyên gia cho rằng việc người Nhật ít kết hôn hơn trong những năm gần đây là do hậu quả của đại dịch Covid-19. Nhưng đáng nói, đà suy giảm dân số sẽ tiếp tục mặc dù tỉ lệ kết hôn đã được cải thiện.
"Tác động có thể kéo dài đến hết năm 2025", ông Takumi Fujinami, một nhà kinh tế tại Viện nghiên cứu Nhật Bản, nói với Reuters.
Số lượng các cuộc hôn nhân tăng nhẹ 2,2% lên 499.999 vào năm 2024, sau khi giảm mạnh tới tận 12,7% vào năm 2020.
Chính phủ của cựu Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, người tiền nhiệm của ông Ishiba, đã sử dụng các biện pháp để thúc đẩy việc sinh con, bao gồm mở rộng các cơ sở chăm sóc trẻ em, cung cấp trợ cấp nhà ở và thậm chí ra mắt ứng dụng hẹn hò do chính phủ điều hành để khuyến khích người dân kết hôn và sinh con.
Trong các biện pháp quyết liệt hơn, các cơ quan chính phủ đã triển khai tuần làm việc 4 ngày thử nghiệm cho nhân viên của Chính quyền đô thị Tokyo, một trong những trung tâm việc làm lớn nhất của đất nước.
Năm ngoái, ông Kishida cho biết, đây là "tình huống bây giờ hoặc không bao giờ". Ông nói, "Nhật Bản đang đứng trước bờ vực, quyết định liệu chúng ta có thể tiếp tục hoạt động như một xã hội hay không".
"Tập trung sự chú ý vào các chính sách liên quan đến trẻ em và việc nuôi dạy trẻ em là vấn đề không thể chờ đợi và không thể hoãn lại", ông nói.
Bất chấp những nỗ lực của chính phủ, các chuyên gia dự đoán rằng sự suy giảm dân số của Nhật Bản sẽ kéo dài trong nhiều thập kỷ do cơ cấu dân số hiện tại. Ngay cả khi tỉ lệ sinh tăng ngay lập tức, dân số sẽ tiếp tục giảm cho đến khi sự mất cân bằng giữa thế hệ trẻ và thế hệ già ổn định.
Minh Đức (Theo Independent, Financial Times)
